Bezpieczeństwo na budowie

Zanim ruszy budowa inwestor jest zobowiązany do załatwienia określonych formalności i stworzenia pracownikom bezpiecznych warunków pracy. Szczegółowe przepisy w tym zakresie znaleźć można w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. 2003 nr 47 poz. 401).

Zagospodarowanie terenu przed rozpoczęciem budowy

Zanim na plac budowy wejdą pracownicy, konieczne jest odpowiednie jego zabezpieczenie. Przede wszystkim powinien on zostać ogrodzony (minimum do wysokości 1,5m), by uniemożliwić wstęp przypadkowym osobom. Jeżeli nie jest to możliwe, wówczas należy zabezpieczyć dostęp w inny sposób, np. poprzez zatrudnienie ochrony lub oznakowanie tablicami ostrzegawczymi.

Oprócz ogrodzenia konieczne jest również rozplanowanie, co i gdzie będzie się znajdowało. Na terenie budowy należy wyznaczyć i zabezpieczyć ciągi komunikacyjne do przemieszczania się ludzi i ładunków, jak również strefy niebezpieczne – miejsca, gdzie życie i zdrowie ludzi może być zagrożone. Miejsca takie oznakowuje się zgodnie z przepisami i zabezpiecza daszkami oraz balustradami. Na placu budowy powinny się również znaleźć obszary na których przewidziano parkingi dla maszyn, składowiska wyrobów lub materiałów oraz pomieszczenia dla ludzi (szatnie, toalety itp.). Jeżeli planuje się używanie materiałów niebezpiecznych lub toksycznych, miejsca ich składowania muszą być specjalnie oznakowane, a same substancje przechowywane i użytkowanie zgodnie z zaleceniami producenta. Niedopuszczalne jest magazynowanie materiałów w sposób niestabilny, który mógłby spowodować ich nagłe zsunięcie się, spadnięcie lub wywrócenie. Teren budowy powinien zostać odpowiednio oświetlony, a wszelkie potrzebne media (prąd, woda, kanalizacja itp.) – doprowadzone i podłączone.

Pomieszczenia socjalne i sanitarne dla pracowników

Przed rozpoczęciem prac, wykonawca ma obowiązek zapewnić odpowiednie warunki socjalne i sanitarne pracownikom, którzy będą pracowali na budowie. Pracownicy powinni mieć dostęp do szatni (z indywidualnymi szafkami, najlepiej dzielonymi na dwie części – do przechowywania odzieży roboczej oraz własnej), jadalni, toalet oraz umywalni. Jeżeli na terenie budowy obowiązuje zakaz palenia, wówczas wykonawca powinien również zorganizować palarnię. Pomieszczenia dla pracowników mogą znajdować się w tymczasowych kontenerach lub w budynkach, które istnieją na terenie budowy.

Wykonawca powinien opracować instrukcję bezpiecznego wykonywania prac i przekazać ją zatrudnionym na budowie osobom. Powinny one zapoznać się z informacją jak w sposób bezpieczny i nie zagrażający zdrowiu mają wykonywać powierzone obowiązki. Dodatkowo, miejsca pracy o zwiększonym ryzyku muszą zostać zabezpieczone, a pracownicy wyposażeni w odpowiednie środki ochrony indywidualnej (takie jak np. hełmy ochronne, rękawice, specjalną odzież roboczą).

Prace na rusztowaniach

Upadki z wysokości są jedną z częstych przyczyn poważnych urazów na budowach, a nierzadko również śmierci. Prace na rusztowaniach powinny być zorganizowane w taki sposób, by to niebezpieczeństwo zminimalizować. Mowa tu nie tylko o odpowiednich zabezpieczeniach (siatkach ochronnych, balustradach, szelkach i uprzężach), ale także o samych rusztowaniach.

Każde rusztowanie musi być złożone i użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem, dokładnie według dokumentacji projektowej producenta. Materiały użyte do konstrukcji muszą spełniać wymogi polskich i europejskich norm, zapewniając bezpieczeństwo użytkownikom. Po ustawieniu na stabilnym, płaskim podłożu (przez osoby z uprawnieniami!), rusztowanie powinno zostać odebrane przez kierownika budowy, co potwierdza się wpisem do dziennika budowy lub protokołem odbioru technicznego. Jeżeli rusztowanie znajduje się nad ciągiem komunikacyjnym (np. w bezpośredniej okolicy chodnika, ulicy) musi być osłonięte siatkami i daszkami ochronnymi, które zabezpieczą przechodniów przed uderzeniem spadającym z góry przedmiotem. Dodatkowo, jeżeli jest wykonane z materiałów przewodzących prąd, konieczne jest jego uziemienie i instalacja piorunochronów. Rusztowania należy kontrolować co pewien czas pod kątem bezpieczeństwa.

Roboty ziemne

Rozporządzenie reguluje również zasady prowadzenia prac ziemnych. Każdy wykop powinien być zabezpieczony tak, by uniemożliwić wpadnięcie do niego przypadkowych osób (ogrodzony balustradami, przykryty, a w nocy dodatkowo oświetlony). Musi również być bezpieczny dla zatrudnionych, w sposób uniemożliwiający osunięcie się ziemi na pracujących w nim ludzi. Zakazana jest praca w wykopach o pionowych ścianach bez ich umocnienia, jeżeli są one głębsze niż 1m lub gdy grunt wokół wykopu jest obciążony albo niestabilny. Stabilność podłoża oceniana jest na podstawie badań i dokumentacji geologiczno – inżynierskiej. Wykop powinien mieć również bezpieczne wejścia i zejścia.

Szczególną uwagę należy zwrócić na prace ziemne z wykorzystaniem maszyn. Przed ich rozpoczęciem wyznacza się strefy niebezpieczne oraz oznakowuje je. Zabronione jest przebywanie pomiędzy koparką i ścianą wykopu oraz wykorzystywanie jej łyżki do transportowania ludzi. Prace ziemne prowadzone w bezpośredniej okolicy instalacji podziemnych wymagają od kierownika budowy wyznaczenia bezpiecznej odległości od sieci oraz określenia jakimi metodami będą realizowane. Nierzadko trzeba je wykonywać ręcznie, ze względu na duże zagrożenie uszkodzenia rur lub kabli.