Bezpieczeństwo na placu budowy przede wszystkim

Statystyki nie kłamią – wypadki śmiertelne i z ciężkimi uszkodzeniami ciała są chlebem powszednim na placu budowy, z czego znaczna część jest spowodowana nieodpowiednim zachowaniem pracowników. Kto odpowiada za bezpieczeństwo na placu budowy? Jakich zasad BHP należy przestrzegać, by zminimalizować ryzyko najdotkliwszych obrażeń?

Jakie przepisy i normy regulują bezpieczeństwo na placu budowy?

Bezpieczeństwo na placu budowy regulują przepisy Prawa budowlanego. W Kodeksie Pracy znajdziemy również zasady organizacji placu budowy pod kątem bezpieczeństwa. Innym dokumentem, który systematyzuje to zagadnienie to Rozporządzenie ministra infrastruktury w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w czasie wykonywania robót budowlanych – Dz.U. z 2003 r., nr 47, poz. 401 oraz Rozporządzenie Ministra infrastruktury w sprawie dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia – Dz.U. z 2003 r., nr 120, poz. 1126.

Kto odpowiada za bezpieczeństwo na placu budowy?

Za bezpieczeństwo na placu budowy odpowiadają inwestor oraz kierownik placu budowy. Inwestor powinien zapewnić projekt budowlany, kierownictwo budowy i opracować plan bezpieczeństwa oraz ochrony zdrowia jeszcze przed rozpoczęciem prac.

Pracodawca jest zobowiązany do:

• niedopuszczenia niewykwalifikowanych pracowników do pracy,
• odpowiedniego przygotowania i wyposażenia stanowisk pracy,
• zadbanie o odpowiednie badania lekarskie i szkolenia w zakresie BHP,
• ocenę ryzyka zawodowego i poinformowanie o nim wraz z zasadami dbania o bezpieczeństwo,
• zapewnienia pracownikom odzieży i obuwia roboczego.

Praktyka jednak pokazuje, że kierownik budowy ma sporządzić plan ochrony zdrowia i bezpieczeństwa w przypadku robót o wysokim ryzyku trwających dłużej niż 30 dni roboczych, przy zatrudnieniu 20 i więcej pracowników lub pracochłonności powyżej 500 osób na dzień.

Kierownik budowy jest odpowiedzialny także za:

• kontrolę robót budowlanych, ich poszczególnych etapów,
• przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i ochrony BHP i wg planu bioz,
• wprowadzenie zmian w bioz wraz z postępem prac budowlanych.

Jakie są obowiązki pracownika, dbającego o bezpieczeństwo własne i innych osób na placu budowy:

• udział w szkoleniach BHP,
• wykonywanie wszelkich prac zgodnie z nimi i stosowanie się do poleceń kierownika budowy,
• stosowanie środków ochrony,
• zawiadamianie innych osób o zagrożeniu dla zdrowia lub życia.

Jeśli warunki pracy stwarzają bezpośrednie ryzyko zagrożenia, mamy prawo do przerwania wszelkich prac.

BHP w pracy, Zdjęcie: Pixabay.com

Jak bezpiecznie zorganizować plac budowy?

Bezpieczna organizacja zmniejsza ryzyko niebezpiecznych sytuacji wynikających z nieprzemyślenia podstawowych kwestii. Zabezpieczenie terenu należy rozpocząć od ogrodzenia o wysokości min. 1,5 m, które nie będzie powodowało zagrożenia dla pracowników. Jeśli nie jest możliwe jego wykonanie, należy oznakować teren za pomocą tablic ostrzegawczych. Co istotne, ogrodzenie musi się znajdować w odpowiedniej odległości od innych obiektów – powinno to być min. 1/10 wysokości budynku w przypadku zagrożenia spadającymi z wysokości przedmiotami.

Istotne jest również prawidłowe wytyczenie dróg wewnętrznych, przystosowanych do ruchu pieszego i maszynowego. W pierwszym przypadku nie mogą mieć one większego spadku niż 10%, a w przypadku dróg komunikacyjnych dla wózków spadek maksymalny to 5%, a dla taczek 10 %.

Jak bezpiecznie składować materiały na placu budowy?

Niedawno opracowaliśmy już małe kompendium o składowaniu materiałów budowlanych na placu budowy, które warto przypomnieć sobie w kwestii bezpieczeństwa. Dlatego tutaj wspomnimy tylko pokrótce o tym, iż wokół miejsc składowania materiałów sypkich, powinno się pozostawić przejścia lub przejazdy z zachowaniem kąta zsypu. Jest to szczególnie ważne dlatego, że wiele wypadków wiąże się z zasypaniem pracownika.

Surowo zabronione jest umieszczanie stanowisk pracy, składowanie materiałów czy maszyn i urządzeń bezpośrednio pod liniami elektrycznymi – 3 m dla linii o napięciu do 1 kV.

Jak zadbać o bezpieczeństwo instalacji i urządzeń elektrycznych?

Wszelkie prace konserwacyjne i remontowe urządzeń elektrycznych powinny przeprowadzać osoby posiadające odpowiednie uprawnienia i kwalifikacje.

Bezpieczeństwo na placu budowy ze strony pracowników to przede wszystkim zadbanie o wyłączenie urządzeń spod napięcia, zabezpieczanie ich przed nieplanowanym włączeniem czy uziemienie niepracującego urządzenia. Każdy sprzęt, z którego korzystamy jako pracownicy, należy oczyścić, zabezpieczyć i składować w wyznaczonym do tego miejscu.

Kto dba o bezpieczeństwo na budowie, Zdjęcie: Pixabay.com

Jak zapewnić sobie bezpieczeństwo od urządzeń mechanicznych i technicznych?

Pracodawca ma w obowiązku dostarczyć wszelkie instrukcje, informacje na temat korzystania z maszyn oraz powiadomić pracowników o możliwych zagrożeniach. Urządzenia i maszyny wykorzystywane na placu muszą spełniać wymagania techniczne. Obsługa dużych maszyn takich jak koparki, młoty spalinowe, agregaty tynkarskie czy inne specjalistyczne urządzenia wymaga odpowiednich kwalifikacji, ukończonych szkoleń itd.

Jak zapewnić sobie bezpieczeństwo w czasie prowadzenia robót ziemnych?

Bezpieczeństwo w pobliżu wykonywanych wykopów zależy od odpowiednich wzmocnień. W przypadku wykopów, których ściany przekraczają 2 m wysokości, wymagane jest obudowanie ich odpowiednimi materiałami i zastosowanie rozpór lub podpór. Samo nachylenie ścian o głębokości większej niż 4 m musi być określone w dodatkowej dokumentacji projektowej.

By zadbać o własne bezpieczeństwo, pod żadnym pozorem nie wchodź ani nie wychodź do wykopów po rozporach.

Jak zadbać o bezpieczeństwo w przypadku pracy na wysokości?

Praca na wysokości wymaga przygotowania stanowisk zabezpieczonych siatką ochronną, bezpieczeństwa czy balustradą. Jeśli nie ma możliwości ich zastosowania, należy zapewnić pracownikom środki ochrony indywidualnej takie jak np. szelki bezpieczeństwa. Środki ochrony zbiorowej (balustrady itd.) powinny sięgać wysokością do 1,1 m oraz posiadać krawężniki o wysokości min. 15 cm. Gdzie należy je zastosować? Wszędzie gdzie wykonuje się prace powyżej 1 m nad ziemią.

Zabezpieczenia przed upadkiem z wysokości na budowie muszą mieć także osoby pracujące w pobliżu krawędzi dachu płaskiego lub tradycyjnego o nachyleniu do 20%.

Wszelkie klamry, podwyższenia i pomosty powinny być zabezpieczone i stabilne. Należy być szczególnie ostrożnym w przypadku drabin przenośnych, na których nierzadko zdarzają się wypadki. Niedopuszczalne jest wykonywanie na nich prac malarskich czy tynkarskich, jeśli musimy stanąć wyżej niż 0,75 m nad ziemią.

BHP a prace na wysokościach, Zdjęcie: Pixabay.com

Bezpieczeństwo zależy od wiedzy i uważności

Wypadki się zdarzają, jednak przestrzegając przepisów i środków bezpieczeństwa, możemy znacznie zminimalizować ryzyko ich zajścia. Niezależnie od tego, czy jesteśmy inwestorem, kierownikiem budowy czy pracownikiem, powinniśmy znać podstawowe zasady BHP i stosować się do nich niezależnie od pośpiechu, naszego zmęczenia i innych sytuacji. Zagrożenie może pochodzić zarówno ze strony maszyn, urządzeń, jak i materiałów, ich sposobu składowania i metod wykonywania prac. Nie lekceważmy zagrożenia, które w jednej sekundzie może przynieść poważne, nieodwracalne konsekwencje.

Jakie są wasze doświadczenia na placach budowy? Na co zwracać uwagę?