Cokół wokół budynku pełni wiele praktycznych funkcji, od zabezpieczenia go przed uszkodzeniami mechanicznymi, aż po ochronę ścian przed zawilgoceniem. W nowoczesnych budynkach staje się on niewidoczny, dając wrażenie ciągłości ściany, a w tradycyjnym budownictwie często doskonale podkreśla bryłę, nadając jej nowego charakteru. Zobacz, dlaczego konieczne jest wykonanie cokołu w budynku, jak dopasować jego wysokość, które z materiałów będą najlepsze i jak zadbać o odpowiednie zabezpieczenie przed wilgocią.
dowiesz
się:
- Czy cokół jest potrzebny;
- Jakie są rodzaje cokołów;
- Z jakich materiałów można wykonać cokół;
- Jak ustalić wysokość cokołu;
- Jak zabezpieczyć cokół przed wilgocią;
- Co zrobić z cokołem w starych budynkach.
Cokół wokół budynku, zdjęcie: Pixabay.com
Niezbędny czy niepotrzebny
Cokół jest najniższą częścią ścian zewnętrznych w każdym budynku, który dawniej wyodrębniało się kolorystycznie, stosując inny materiał wykończenia. W nowoczesnych domach może być on wyrównany z elewacją, dając wrażenie ciągłości płaszczyzny – jest to tzw. cokół zlicowany ze ścianą. Najpopularniejsze są cokoły wysunięte lub cofnięte.
Dlaczego stosuje się cokoły? Mają one przede wszystkich chronić budynek przed uszkodzeniami mechanicznymi, a także przed działaniem opadów atmosferycznych, roślinności czy zmianami temperatur. Z tego powodu wybiera się na nie trwałe i mrozoodporne materiały takie jak klinkier, kamień czy płyty. Wykończenie cokołu planujemy zazwyczaj na etapie projektu domu, by nie doszło do sytuacji, w której nie będziemy w stanie odpowiednio przygotować go pod kątem technologicznym, narażając go na szybkie zniszczenie.
Cokół pełni również często rolę podparcia konstrukcji ścian położonych powyżej – ścianki elewacyjnej lub innych elementów ściany jednowarstwowej. W przypadku stawiania budynku w technologii dwuwarstwowej, może on również wspierać warstwę docieplającą. Ścianę cokołową można nawet wykorzystać do skorygowania błędów wynikających ze strony projektanta, jak i fachowców takich jak krzywe fundamenty, narożniki budynku itd.
Kiedy można wykonać elewację bez cokołu? W przypadku gdy cała elewacja jest wykonana z materiałów nienasiąkliwych, trwałych.
Ustal wysokość cokołu
Minimalna wysokość cokołu wynosi 20 cm, jednak zazwyczaj zamyka się on w zakresie 30-50 cm wysokości. Niektóre domy mają nawet 100 cm cokół. Jak ustalić jego wysokość?
W domach niepodpiwniczonych powinien sięgać do poziomu podłogi parteru, a w domach podpiwniczonych do wysokości stropu piwnicznego. Dolna krawędź cokołu musi być ustalona na 10 cm powyżej poziomu gruntu, by ułatwić spływ wody opadowej. W przypadku domów stojących na terenach narażonych na intensywne opady śniegu, cokół powinien sięgać nawet 100 cm.
Cokół wokół budynku, zdjęcie: Pixabay.com
Cokół w starciu z wilgocią
Cokół cofnięty względem ścian zewnętrznych to jedno z najpopularniejszych rozwiązań, gdyż woda deszczowa spływa po elewacji skapując na grunt, nie powodując zawilgocenia ściany budynku. Taki rodzaj cokołu dobrze funkcjonuje wtedy, gdy zadbamy o niewielkie podcięcie zwane kapinosem, które chroni go przed bezpośrednim kontaktem z wodą.
Cokół cofnięty
Cokół wysunięty jest rzadziej stosowanym rozwiązaniem, gdyż jest on narażony na bezpośrednie działanie wilgoci. W tym przypadku należy zadbać o staranną izolację. Jeśli zostanie ona wykonana w taki sam sposób jak w budynkach z cofniętym cokołem, część wody zacznie przedostawać się do izolacji domu, prowadząc do zawilgocenia muru i ocieplenia. Najlepszym rozwiązaniem jest ułożenie izolacji przeciwwilgociowej w dwóch warstwach – płaskiej z zakładem potrzebnym do połączenia jej z posadzką i przyklejoną do pierwszej, która będzie wywinięta od strony wewnętrznej na warstwę ściany nośnej. W przypadku cokołów wysuniętych konieczne będzie dodatkowe zabezpieczenie ich obróbką blacharską z blachy lakierowanej, ocynkowanej lub miedzianej. Powinna być ona ułożona ze spadkiem i sięgać poza lico cokołu. Miejsce łączenia należy zabezpieczyć silikonem.
Wokół budynku, wzdłuż ścian, powinna również znaleźć się utwardzona opaska ze spadkiem 2%. Musi być dopasowana do rodzaju gruntu – żwir, kruszywa czy keramzyt w przypadku gruntu przepuszczalnego oraz kostka betonowa, płyty betonowe w drugiej sytuacji. Na działce o wysokim poziomie wód gruntowych zaleca się dodatkowo wykonanie drenażu.
Cokół wokół budynku, zdjęcie: Pixabay.com
Najpopularniejsze materiały na cokół
Klinkier
Klinkier jest mrozoodporny, trwały i mało nasiąkliwy. Dzięki odporności na uszkodzenia i dostępności w szerokiej gamie kolorystycznej, jest ceniony przez wielu inwestorów. Klinkier powinien znaleźć się także w innych częściach budynków – wykończeniu parapetów, murkach w ogrodzie itd., by zadbać o spójność projektu.
Cokół - klinkier
Tynk mozaikowy
Jeśli zależy nam na oszczędnościach, możemy wybrać cokół wykończony tynkiem mozaikowym, który jest wykonany na bazie żywicy akrylowej z dodatkiem barwionego kruszywa kwarcowego i naturalnego marmury. Jest on mrozoodporny, niepodatny na uszkodzenia mechaniczne, oddychający i odporny na czyszczenie. Występuje w szerokiej gamie kolorów, dlatego można go łatwo dopasować do elewacji budynku.
Cokół - tynk
Kamień
Daje bardzo szerokie możliwości wykończeniowe. W ofercie producentów można znaleźć płytki kamienne gładkie, fakturowane, łupane itd. Kamień wymaga jednak systematycznej impregnacji. Na cokół stosuje się najczęściej granit, wapień, trawertyn, łupek i piaskowiec. Najbardziej trwałe są kamienie pochodzenia magmowego czyli grant i bazalt, a najmniej odporne na działanie czynników atmosferycznych są wapienie i piaskowce miękkie.
Można również wybrać nieco tańszy sztuczny kamień wykonany z barwionego, mrozoodpornego betonu, określany jako płytki betonowe. Mogą one naśladować również cegły.
Kamienny cokól
Płytki lastrykowe i żywiczne
Cokół można wykonać również z płytek lastrykowych, które są rzadziej stosowane, jednak swoim wyglądem przypominają kamień. Płytki żywiczne mają imitować płytki klinkierowe lub z wapienia bądź piaskowca. Są elastyczne, a ich faktura może być gładka lub ryflowana. Są idealne na łukowate ściany, ponieważ można je wyginać bez większego problemu.
Płytki silikatowe
Zamiast produktów żywicznych można zastosować silikatowe, które są produkowane z piasków kwarcowych i wapna, przez co są odporne na pleśnie czy grzyby. Są cenione przez inwestorów za mrozoodporność i odporność na działanie czynników atmosferycznych. Wymagają jednak systematycznej impregnacji.
Płytki gresowe
Na cokole można zastosować nawet płytki gresowe, które są mało nasiąkliwe i mogą naśladować praktycznie każdy kamień.
Cokół - płytki
Tworzywa sztuczne
Innym rozwiązaniem są panele PVC i PCW imitujące cegły klinkierowe lub kamienie, które dzięki dodatkom różnych substancji są bardziej odporne na działanie czynników atmosferycznych i mechanicznych. Montuje się je na zazwyczaj na ruszcie, bez konieczności wykonania prac mokrych.
Cokół zlicowany ze ścianą
Nie wszyscy inwestorzy są przekonani do budynków z widocznym cokołem – jeśli do nich należycie, wystarczy, że część nadziemną ściany fundamentowej wykonacie z tego samego materiału co resztę elewacji. Ważne jest to, by w przypadku zastosowania cegieł czy klinkieru nie wypełniać pionowej fugi, umożliwiając przepływ powietrza. Jeśli wybraliśmy płyty kamienne, ceramiczne, deski czy płyty laminowane HPL, ułóżmy najniższy element na wysokości 2-3 cm od ziemi nad opaską, zostawiając szczelinę dylatacyjną.
Cokół w starych budynkach
Jeśli kupiliśmy stary budynek, cokół będzie wyniesiony kilkadziesiąt centymetrów ponad poziom gruntu. Jeśli chcemy go zlikwidować, możemy dokonać tego na etapie kładzenia okładziny elewacyjnej czy tynku. Jak tego dokonać? Należy wyrównać uskok na cokole materiałem izolacyjnym, a jeśli był on wysunięty, postawić na materiał o mniejszej grubości.
Zadbaj, a posłuży przez lata
Odpowiednio wykonany cokół, z zachowaniem odpowiedniej technologii i zastosowaniem wysokiej jakości materiałów, posłuży przez wiele lat. Będzie zapewniał doskonały wygląd budynku i ochronę przed niszczącym wpływem warunków atmosferycznych. Wybór materiału i techniki wykonania zawsze należy do nas – warto go jednak dokonać jak najszybciej, by ułatwić i przyspieszyć wszystkie prace.
Jakie są wasze doświadczenia z cokołami? Wolicie budynki z nimi czy bez nich?
Monika
Z wykształcenia architekt wnętrz, który jest zapatrzony w nowoczesne i minimalistyczne wnętrza. Z zawodu copywriter, z pasji grafik i kinoman. Zainteresowania naszej ekspertki obracają się wokół wszystkiego co piękne, designerskie i... praktyczne. Jak każdy prawdziwy Polak uważa, że nie ma rzeczy, której nie umiałaby zrobić lub naprawić.
