Instalacja elektryczna w drewnianym domu

Jedną z najważniejszych instalacji w domu jest instalacja elektryczna. Powinna być wykonana ze szczególnym rozmysłem, a w szczególności dotyczy to domów wykonanych z drewna. Budownictwo drewniane w Polsce w stosunku do minionych dekad powraca znowu do łask i staje się ponownie modne. Bezpieczna i bezawaryjna eksploatacja domu drewnianego jest uzależniona m.in. od prawidłowo wykonanej instalacji elektrycznej. Decydując się na mieszkanie w drewnianym domu powinniśmy szczególnie zadbać o bezpieczeństwo pożarowe.

Bezpieczeństwo przeciwpożarowej

Projekt i wykonanie instalacji elektrycznej w każdym domu powinno być w zgodzie z obowiązującymi przepisami. Wykonanie instalacji objęte jest określonymi prawnie normami i dobrymi praktykami. Wskazuje się jednak, że w domach wykonanych z drewna, czy materiałów drewnopodobnych trzeba zachować szczególną ostrożność. Należy wystrzegać się ewentualnego pożaru, który może być wywołany zwarciem w instalacji elektrycznej albo w wyniku uszkodzenia izolacji przewodów. Drewno oraz materiały drewnopodobne oznacza się klasą D – materiałów palnych. Reguluje to norma PN-EN 13501-1+A1:2010. Dlatego od projektantów i wykonawców instalacji elektrycznej w domach drewnianych wymaga się szczególnego zaangażowania.

Na co należy zwrócić szczególną uwagę?

• Zabezpieczenie instalacji
• Sposób osadzenia gniazd w ścianach
• Sposób osadzenia opraw i łączników
• Poprawny dobór prowadzenia i łączenia przewodów.

Jako źródło pożaru w drewnianych domach wskazuje się czasami fakt zbytniej ciepłoty emitowanej przez oprawy świetlne i gniazda elektryczne, które zasilają urządzenia o dużej mocy. Stąd ze szczególną ostrożnością powinno się oddzielać elementy drewniane od przewodów i gniazd umieszczając je w specjalnych puszkach umożliwiających odpowiednie odprowadzenie ciepła. Materiałem, z którego powinny być wykonane to tworzywo bezhalogenowe. Aby zapobiec pożarowi obwody instalacji powinny być zabezpieczone specjalnym wyłącznikiem różnicowoprądowym o prądzie zadziałania 500Ma.

Przepisy przede wszystkim

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 7 czerwca 2010 roku Nr 109 poz. 719 określa, że w domach drewnianych zabronione jest instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznych (wyłączniki, przełączniki, gniazda wtyczkowe) bezpośrednio na podłożu palnym – w przypadku jeśli konstrukcja domu nie zabezpiecza podłoża przed zapaleniem.

Jak zatem należy prowadzić instalację?

• Zaleca się prowadzenie przewodów w giętkich rurach osłonowych wykonanych z tworzywa nierozprzestrzeniającego ogień, samo gasnącego i odpornego na ściskanie do 320N. Dotyczy to także uchwytów montażowych.
• Jest także wskazówka, aby połączeń żył przewodów nie skręcać ze sobą, gdyż może to powodować zwiększoną rezystancję przepływu i wzrostu ich temperatury. Powinno się łączyć przewody za pomocą „złączek” żelowanych.
• Inspektorzy budowlani sugerują też, żeby zmniejszając ilość otworów w ścianach pomieszczeń i stosować łączenia przewodów z łącznikami i oprawami z pominięciem puszek rozgałęźnych.
• Dla domów o konstrukcji z bali i domów w konstrukcji szkieletowej można stosować zapisy normy DIN 18015-3:2007-09. Uwzględnia ona rozmieszczenie oprzewodowania w stropach. Przewody powinno się umieszczać w rurach osłonowych i należy wprowadzać je wprost do puszek instalacyjnych łączników oświetlenia i gniazd wtyczkowych poprzez specjalnie przygotowane otwory w balach drewnianych.

Konstrukcja domu a wykonanie instalacji

Z perspektywy osoby mającej wykonać instalację elektryczną w domu drewnianym ważna jest informacja, czy dom zbudowany jest w konstrukcji szkieletowej czy w konstrukcji z tzw. bali drewnianych. Domy szkieletowe wymagają wykonania ocieplenia i wiadomo, że ściany mogą być wykończane płytami gipsowo-kartonowymi. Należy pamiętać, że prowadzenie przewodów i puszek instalacyjnych bezpośrednio pod płytą na folii paroszczelnej wiązać się może z przerwaniem ciągłości przegrody, a nie jest to zalecane ze względów fizyko-budowlanych! Zgodnie z normą N SEP-E-002 przewody powinno się układać w poziomych lub pionowych strefach instalacyjnych o szerokościi 20 i 30 cm. W planowaniu instalacji ważną rolę odgrywają tu odległości. Zaleca się, by planując w poziomie zaprojektować trasę instalacji w poziomie na wysokości 30 cm pod sufitem, a 30 i 100 cm nad powierzchnią podłogi. Jeżeli chodzi o pion – to w odległości 15cm od ościeżnicy albo tzw. zbiegu ścian. Sprawia to, że łączniki trzeba umiejscawiać tak, aby środkowa część obudowy nie była zlokalizowana wyżej niż 115 cm nad powierzchnią podłogi. Trzeba też zwrócić uwagę, czy w projekcie instalacyjnym gniazda wtyczkowe umiejscowione są w dolnej strefie instalacyjnej, bo jest to wymagane. Trochę inaczej zaleca się planowanie przewodów instalacji elektrycznej w domach wykonanych z bali, ponieważ jednowarstwowa konstrukcja ściany właściwie uniemożliwia prowadzenie w niej przewodów.

Sprzęt do wykonania instalacji elektrycznej

Zaplanowanie instalacji elektrycznej w drewnianych budynkach wymaga maksymalnego zminimalizowania ryzyka potencjalnych awarii czy uszkodzeń instalacji. Zaleca się, żeby stosować przewody o izolacji wzmocnionej na napięcie robocze 450/750V. Wykonując instalację elektryczną w drewnianym domu powinno się używać przewodów miedzianych o przekroju 1,5 mm2, a do wykonania instalacji gniazd wtyczkowych przewodów miedzianych o min. przekroju 2,5mm2. Instalację elektryczną powinno się wykonać przewodami 3 i 5 żyłowymi o znormalizowanym kodzie barw co do poszczególnych żył. Aby zabezpieczyć obwody oświetleniowe należy użyć zabezpieczeń o prądzie znamionowym 10A, a do zabezpieczeń obwodów gniazd wtyczkowych zabezpieczeń o prądzie znamionowym min. 16A. Koniecznie każdy z zaplanowanych obwodów musi być objęty ochroną różnicowoprądową max.30m A. Warto sięgnąć do normy PN-IEC 60364-5-523, w której są zawarte tabele podpowiadające informacje o przekrojach przewodów związanych obciążalnością długotrwałą.

Wykonując instalację elektryczną w domu drewnianym należy uwzględnić oddziaływanie obciążeń własnych i obciążeń zewnętrznych konstrukcji. Jako czynnik, który może mieć wpływ na instalację wskazuje się na: zmiany wilgotności powodujące tzw. naprężenia mechaniczno-wilgotnościowe.

Jak więc trzeba wykonać instalację, aby zapobiec ewentualnym problemom w przyszłości?

• Trzeba przewody i rury osłonowe prowadzić z pewnym zapasem długości. Najgorsze, co może się stać, to mechaniczne naprężenie w trakcie eksploatacji budynku, co może być przyczyną przerwania instalacji!
• W budownictwie drewnianym powinno się przewidzieć swego rodzaju ochronę – na przykład instalację odgromową oraz powinno stosować się tzw. ochronę przepięciową.
• Nie bez znaczenia jest też wcześniejsze zapoznanie się z konstrukcją przegród, aby móc zidentyfikować miejsca w ich przestrzeniach, gdzie można byłoby poprowadzić przewody elektryczne.
• Aby instalacja była zaplanowana poprawnie trzeba ustalić odpowiednią ilość gniazd wtyczkowych, wypustów oświetleniowych, łączników, wydzielonych obwodów do większych odbiorników energii.
• Specjaliści zalecają mniejszą ilość gniazd wtyczkowych lub lamp, które znajdują się w jednym obwodzie. W budynku drewnianym powinno się ograniczyć liczbę gniazd do 6.
• Jeśli w projekcie przewiduje się użytkowanie niektórych gniazd dla odbiorników większej mocy, to obowiązkowo trzeba wydzielić gniazdo każde osobno dla danego urządzenia. Wyszczególnione gniazdo powinno być osobno zabezpieczone.
• Zawsze powinno się zaplanować kilka dodatkowych obwodów, które mogą okazać się przydatne.
• W planie instalacji dla domu wykonanego z drewna powinno się rozplanować wszystkie miejsca instalacji łączników, wpusty oświetleniowe oraz miejsca gniazd wtyczkowych i sprzętu elektronicznego. Kolejnym etapem jest określenie trasy przewodów elektrycznych.

Inne wskazówki instalacyjne

Najczęściej wykonywaną instalacją elektryczną w domach drewnianych jest instalacja natynkowa. Zdarza się jednak takie skoordynowanie wszystkich ekip wznoszących nowy, drewniany dom, że montaż instalacji może udać się wykonać w ścianach. Na przykład wykorzystując pustych przestrzeniach, za osłonami, w ściankach działowych itd. Nawet w domach wykonanych z bala można ukryć instalację elektryczną wewnątrz ścian, w sąsiadujących pomieszczeniach albo ułożyć w przestrzeniach między podłogą a sufitem! Jednakże konstrukcja budynków drewnianych wymusza niejako sposób prowadzenia okablowania. Warto więc w takich przypadkach poprowadzić instalację tak, aby dodatkowo zabezpieczyć ją prowadząc kable w rurkach lub kanałach instalacyjnych, mimo, że w Polsce nie regulują tego odrębne przepisy! Zaleca się, żeby wykonywać instalację elektryczną bez puszek rozgałęźnych, tj. sprowadzić wszystkie przewodów od odbiorników do rozdzielnicy zasilającej strych oraz ograniczyć ilość wypustów oświetleniowych do np. 10 na jeden obwód max. Należy szczególnie przestrzec przed eksploatowaniem gniazd czy wyłączników, których elementy zabarwiły się z powodu osiągnięcia wysokiej temperatury. Każda taka sytuacja powinna być zbadana przez fachowca. Każda ingerencja w system elektryczny powinna być zlecona osobie posiadającej aktualne świadectwa energetyczne.

Sposób, w jaki wykonuje się instalację elektryczną w domu drewnianym odbiega od standardowego wykonania instalacji w budynku wzniesionym z cegły czy pustaka. Osoba planująca cały system elektryczny i wykonawca instalacji powinni uwzględnić wszelkie uwarunkowania technologiczne i zachować szczególną ostrożność. Wykonanie wszystkich czynności nie jest skomplikowaną czynnością, ale jednak różni się od „kładzenia zwykłej instalacji”. Do wykonania instalacji zatrudnijmy fachowców i pamiętajmy też, aby regularnie dokonywać sprawdzania jakości instalacji elektrycznej!

źródło: Pixabay