Jak dobrać rodzaj wentylacji do domu jednorodzinnego?

Mieszkanie w budynku bez sprawnej wentylacji jest praktycznie niemożliwe. Wentylacja jest wręcz niezbędna w obiektach mieszkalnych, w których przebywają zwierzęta i ludzie. Dlaczego? Ponieważ wentylacja zapewnia wymianę zużytego i zanieczyszczonego powietrza na świeże, które jest niezbędne do oddychania a także o prawidłowej, bezpiecznej pracy różnych domowych urządzeń, które zużywają powietrze. W jednorodzinnym domu można zastosować różne rodzaje wentylacji. Jeżeli nie wiesz jakie i dlaczego akurat takie, to koniecznie przeczytaj nasz artykuł!

Rodzaje wentylacji

Sprawnie działająca wentylacja jest gwarantem naszego zdrowia i bezpieczeństwa. Wentylacja jest szczególnie ważnym elementem, jeśli w naszym domu występują dodatkowe zanieczyszczenia, np. papierosowy dym czy jakiekolwiek opary substancji chemicznych. Konieczna jest, kiedy posiadamy garaż zintegrowany w bryle domu. Jakie są rodzaje wentylacji?

Wyróżnia się kilka rodzajów wentylacji:

• wentylację naturalną
• wentylację grawitacyjną
• wentylację mechaniczną
• wentylację hybrydową.

Czym się od siebie różnią?

Wentylacja naturalna

Wentylacja naturalna jest najbardziej prymitywnym rodzajem wentylacji, to znaczy, że wymiana powietrza następuje podczas przeciągu. Skuteczna wentylacja naturalna jest jednak uzależniona od pory roku oraz siły i kierunku wiatru. Wentylacja naturalna jest najbardziej zawodną, ale często wybierana dla budynków indywidualnych. Wentylacja grawitacyjna, nazywana jest czasami naturalną.

Wentylacja grawitacyjna

Wentylacja grawitacyjna wykorzystuje zjawisko różnicy ciśnień pomiędzy przestrzenią wentylowaną a ujściem kanału wentylacyjnego do atmosfery. Zanieczyszczone powietrze wentylowane przez wentylację grawitacyjną jest wysysane z pomieszczenia przez kratkę wentylacyjną i wówczas przez specjalnie wykonane nawiewy (np. okna, kratki nawiewne sterowane higroskopijnie) do pomieszczenia napływa powietrze zewnętrzne. Czasami także wymiana dokonuje się dzięki różnym nieszczelnością w obudowie budynku. Wywiewanie zużytego powietrza odbywa się przez zakończone kratkami wentylacyjnymi przewody wentylacyjne. Kratki wentylacyjne są konieczne w tzw. “pomieszczeniach mokrych”: kuchnia, łazienka, pralnia, spiżarnia. Jako wady wentylacji naturalnej podaje się zróżnicowaną ilość wymiany powietrza w ciągu dnia oraz brak dostatecznej ochrony przed hałasem i kurzem przenikającymi do wnętrza domu. Wadą jest też utrata ciepła związana z wymianą powietrza w domu w okresie grzewczym. Jako zalety tego rozwiązania wskazuje się niski koszt systemu (inwestycyjny i eksploatacyjny). Jeżeli posiadasz wentylację naturalną, to musisz pamiętać o systematycznym sprawdzaniu ciągów w przewodach wentylacyjnych oraz o tym, aby regularnie do pomieszczeń dostarczane było świeże powietrze. Absolutnie niedopuszczalne jest zaklejanie kratek wentylacyjnych czy uszczelniania okien na zimę! Najlepiej działa zimą, kiedy wnętrze domu jest ogrzewane. Wentylacja grawitacyjna jednak nie bardzo sprawdza się w domach nowoczesnych: szczelnych i energooszczędnych.

Wentylacja mechaniczna

Wentylacja mechaniczna musi być sterowana, aby wymieniać powietrze. Wentylacja mechaniczna działa jako wentylacja wymuszona dzięki wentylatorom. Dzieli się na wywiewną lub nawiewno-wywiewną. W domach, które posiadają wentylację mechaniczną istnieje możliwość regulowania ilości świeżego powietrza, jakie wpływa do pomieszczeń, ale trzeba ponosić kosztu ogrzania tego powietrza. Najważniejsza częścią mechanicznej wentylacji jest wentylator. To on zapewnia usunięcie z domu jednakowych ilości zużytego powietrza przez cały rok, niezależnie od warunków atmosferycznych. Jeśli dom jest większy trzeba zastosować nie jeden ale kilka wentylatorów. Wentylator jest połączony z przewodami z zakończeniami w tzw. mokrych pomieszczeniach domu. Pobiera powietrze z tych pomieszczeń, usuwa je na zewnątrz przez wyrzutnię usytuowaną w ścianie lub dachu. Świeże powietrze wpływa do kanałów wentylacyjnych w taki sam sposób jak w przypadku wentylacji naturalnej. Jego zaletą jest koszt, ponieważ nie trzeba budować kominów z przewodami wentylacyjnymi. Użytkowanie tego wymaga stałego podłączenia do prądu. Za wadę systemu podaje się ciągły szum wentylatora, który może być słyszalne, ale zwykle ogranicza się go poprzez wykonanie odpowiedniej izolacji akustycznej wentylatora. Najmniej popularnym systemem wentylacji mechanicznej jest system nawiewny. Świeże powietrze tłoczone jest do domów z pomocą wentylatorów. Wytworzone nadciśnienie usuwa zużyte powietrze na zewnątrz przez różnego rodzaju nieszczelności. Oczywistym minusem tego systemu jest to, że trudno nim sterować. W wyniku zapotrzebowania na instalację mechaniczną, która będzie podgrzewała powietrze wracające do pomieszczeń, to można zastosować tzw. rekuperator.

Wentylacja mechaniczna z rekuperatorem

Rekuperator jest taką “centralą wentylacyjną z wymiennikiem”, w którym wpływające do pomieszczeń powietrze jest wstępnie podgrzewane przez ciepło z powietrza wywiewanego. Takie rozwiązanie umożliwia realne obniżenie całkowitych kosztów ogrzewania domu. Dla domów energooszczędnych stosuje się takie właśnie rozwiązanie dotyczące wentylacji. Stosuje się rekuperatory o różnorodnej konstrukcji:

• z czynnikiem pośrednim (z obiegiem samoczynnym z rurką ciepła lub z obiegiem wymuszonym – także z pompą ciepła)
• przekazujący ciepło przez przegrodę płytową (krzyżowe, przeciwprądowe).

Czasami w instalacjach wentylacyjnych z wykorzystaniem rekuperatorów zastępuje się je tzw. regeneratorami, które umożliwiają taka pracę, aby odzyskiwać nawet parę wodną! Fachowcy podają, że rekuperator w systemie wentylacyjnym umożliwia zmniejszenie o 80% energii potrzebnej do ogrzania nawiewanego powietrza! Niektórzy inwestorzy dla podniesienia sprawności wentylacji mechanicznej z rekuperatorem podłączają ją do gruntownego wymiennika ciepła. Powoduje to, że wentylacja zimą ociepla, a latem chłodzi! Zalety wentylacji mechanicznej z rekuperatorem to: skuteczna filtracja powietrza, usuwanie nieprzyjemnych zapachów oraz brak przeciągów, czy hałasu ulicznego i znaczna oszczędność w kosztach ogrzewania.

Wentylacja hybrydowa

Wentylacja hybrydowa jest po prostu kombinacją wentylacji grawitacyjnej i mechanicznej. Ta ostatnia jest stosowana w zależności od zapotrzebowania na świeże powietrze, ilość funkcjonujących w gospodarstwie domowym urządzeń potrzebujących świeżego powietrza, a także warunków pogodowych (różnica w gęstości powietrza wywiewanego i otoczenia). Zaletą wentylacji hybrydowej jest połączenie wentylacji naturalnej z mechaniczną. Polega to na zainstalowaniu na kominie wentylacyjnym specjalnej nasady hybrydowej, która wykorzystuje siłę wiatru do wytworzenia ciągu w przewodach. Gdy jest bezwietrznie , to odbywa się to za pomocą niewielkiego silniczka. Nasada hybrydowa służy też do zmniejszania siły ciągu wentylacyjnego, kiedy w związku ze znaczną różnica temperatury powietrza wewnątrz i na zewnątrz domu jest ona zbyt duża. Minusem jest to, że nasada hybrydowa musi być podłączona do prądu. Specjaliści uważają, że ten system wentylacyjny najlepiej się spisuje od wiosny do jesieni, a w zimie przyczynia się do zmniejszenia zużycia energii na ogrzewanie domu. Wentylację hybrydową poleca się dla nowopowstających budynków jednorodzinnych oraz domów już wybudowanych. Można dokonać modernizacji istniejącego systemu naturalnego poprzez zamontowanie panelu hybrydowego.

Prawo a wentylacja

W Polsce obowiązuje norma dot. wentylacji w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej. Jak stanowi prawo? Że strumień objętości powietrza wentylacyjnego w budynku mieszkalnym jest określony przez strumień powietrza usuwanego z pomieszczeń pomocniczych. Np. Jeżeli chodzi o kuchnie, to granica strumienia powietrza jest różna ze względu przez to, czy w kuchni jest okno zewnętrzne, czy kuchnia jest wyposażona w kuchenkę gazową, węglową czy elektryczną, jaka jest ilość osób w domu. Jeżeli pod lupę weźmiemy łazienkę, to bierze się pod uwagę czy jest ona połączona z WC. Inna wartość strumienia objętości powietrza obowiązuje dla pomieszczeń gospodarczych z oknem lub bez okna czy dla pokoju mieszkalnego. Norma obowiązująca w Polsce mówi o tym, że podczas projektowania warto rozważyć takie funkcjonowanie urządzeń wentylacyjnych, które będą umożliwiały okresowe zwiększanie strumienia objętości powietrza do co najmniej 120m3/h. W budynkach jednorodzinnych warto pamiętać, że jeżeli planujemy posiadać palenisko na paliwo stałe, kominek lub gazowy podgrzewacz wody z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin, to może być wówczas stosowana tylko i wyłącznie wentylacja grawitacyjna lub mechaniczna wentylacja nawiewno-wyciągowa. Do prawidłowo działającego systemu wentylacyjnego należą także okna o określonym współczynniku infiltracji „a” (mniejszym niż 0,3 m3/m h daPa2/3). Okna takie posiadają nawiewniki powietrza o regulowanym stopniu otwarcia. Do poszczególnych pionów wentylacyjnych powinny być podłączone tylko pomieszczenia, które spełniają ten sam charakter (kuchenny, sanitarno-higieniczny). Norma określa także, że wentylacja w piwnicach powinna także zapewniać minimalną wartość wymiany strumienia powietrza , czyli 03, na godzinę.

Niesprawna wentylacja

Jeżeli w Twoim domu spotykasz się z występowaniem:

• pleśni,
• skroplinami pary wodnej na szybach czy innych pomieszczeniach,
• dużej ilości wilgotnego powietrza,
• unoszeniem się różnorodnych zapachów (np. po gotowaniu potraw, zapachu spalin, dymu)

wówczas koniecznie powinieneś pomyśleć o sprawnie działającej wentylacji.

Pamiętaj, że niesprawna wentylacja może się objawiać także inaczej np. może powodować niezbyt oczywiste dolegliwości, takie jak: bóle głowy i notoryczne uczucie zmęczenia, częste zapadanie na choroby układu oddechowego, alergie, czy niszczenie ścian budynku (bez wyraźnych innych przyczyn). Jeżeli zadajesz sobie pytanie jak dbać o wentylację, to polecamy nasz tekst zamieszczony TUTAJ.

Wentylacja to inwestycja, która jest realizowana na etapie projektu domu. Wielu z nas jednak kupuje domy powstałe kilka, kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt lat temu. Dla nich będzie szczególnie ważne, aby przyglądnąć się istniejącemu systemowi wentylacyjnemu w obiekcie i podjęcie ewentualnych decyzji jak go usprawnić. Nasze miejsca zamieszkania, miejsca pracy czy różnego rodzaju obiekty użyteczności publicznej powinny spełniać wymagania dotyczące skutecznej wentylacji. Wszystko po to, aby chronić nasze zdrowie i bezpieczeństwo. W domach jednorodzinnych system wentylacyjny jest tak samo ważny jak ogrzewanie czy ciepła woda w kranie. Nie zaniedbujmy go! Jeżeli jeszcze masz jakieś wątpliwości, to odsyłam do naszego artykułu pt. “Jaka wentylacja - mechaniczna czy grawitacyjna?”

źródło: Pixabay, Stockvault