Wentylacja grawitacyjna jest najprostsza, niemniej mało skuteczna. Jednak ciągle jest chętnie stosowana ze względu na niską cenę. Wentylacja mechaniczna jest natomiast znacznie skuteczniejsza i wręcz konieczna, jeśli ma być np. zainstalowana instalacja odzysku ciepła, czyli tzw. rekuperator.
Wentylacja grawitacyjna
Wentylacja grawitacyjna wykorzystuje naturalny ciąg powietrza wywołany różnicą jego gęstości i ciśnienia we wnętrzu i na zewnątrz, przy ujściu kanałów wentylacyjnych. Zużyte i zanieczyszczone ciepłe powietrze z wnętrza domu wędruje ku górze i jest wysysane przez pionowe kominy wentylacyjne. Na szybkość wymiany powietrza mają wpływ również warunki atmosferyczne, w tym kierunek oraz siła wiatru; przy bardzo silnym wietrze we wnętrzach powstaje przeciąg.
W zamian do pomieszczeń napływa czyste powietrze z zewnątrz kratki wentylacyjne, nieszczelności w drzwiach i uchylone okna. Jednak obecnie budowane izolowane termicznie domy są i montowane w nich okna oraz drzwi są tak szczelne, że konieczne jest świadome instalowanie nawiewników o określonej w przepisach wydajności. Warto przy tym zauważyć, że szczególnie w zimie napływające powietrze chłodzi dom, przyczyniając się do strat ciepła i zwiększenia wydatków na ogrzewanie. Równie niekorzystna, choć z innego powodu, jest sytuacja w lecie. Wówczas w skutek zaniku różnicy ciśnień pomiędzy powietrzem wewnętrznym a również ciepłym powietrzem zewnętrznym dochodzi do zaniku ciągu, a niekiedy wręcz do odwrócenia ciągu. Dzieje się tak, gdy temperatura na zewnątrz przewyższa wewnętrzną i zużyte powietrze cofa się do wnętrza. Bardzo często skutek jest taki, że zapachy z kuchni czy łazienki trafiają do pomieszczeń mieszkalnych.
Wentylacja grawitacyjna nie potrzebuje zasilania i, o ile występuje różnica ciśnień powietrza, pracuje bezawaryjnie. Jednak wbrew pozorom jej eksploatacja sporo kosztuje. Bardzo ograniczone możliwości sterowania działaniem wentylacji grawitacyjnej powodują duże straty ciepła w chłodnych porach roku, a zatem zwiększone wydatki na ogrzewanie budynku.
Wentylacja mechaniczna
Ta wentylacja działa równie sprawnie, niezależnie od pory roku oraz warunków atmosferycznych. O szybkości przepływu powietrza decyduje wentylator przetłaczający powietrze w kanałach wentylacyjnych. Do działania potrzebuje prądu, jednak pobór mocy jest niewielki. Po stronie zysków jest możliwość sterowania wymianą powietrza i tym samym ograniczanie strat ciepła.
Wentylacja mechaniczna może być wywiewna – wentylator usuwa zużyte powietrze, świeże zaś napływa grawitacyjnie nawiewnikami okiennymi lub ściennymi. Drugim rodzajem jest wentylacja nawiewno-wywiewna, w której wentylator również wtłacza do wnętrza domu świeże powietrze.
Urządzenia wywiewne powszechnie są stosowane w łazienkach oraz okapach kuchennych, jednak jest to tylko uzupełnienie wentylacji grawitacyjnej. Aby wentylacja mechaniczna skutecznie działała, musi być odpowiednio zaprojektowana.
Wentylacja mechaniczna jest rozwiązaniem stosowanym w domach jednorodzinnych coraz częściej, choć jednak jeszcze nie powszechnie. Tymczasem pozwala dość precyzyjnie sterować intensywnością wymiany powietrza. Nawet najprostsza wentylacja wywiewna może być wyposażona w czujniki mierzące wilgotność powietrza, a wentylatory mogą współpracować z programatorem czasowym.
Wentylacja nawiewno-wywiewna jest bardziej rozbudowana i składa się z sieci kanałów doprowadzonych do centrali wentylacyjnej, przez którą przepływa zarówno całe powietrze usuwane, jak i dostarczane do domu. Centrala wentylacyjna może być rozbudowana o wymiennik ciepła, nazywany rekuperatorem, i pozwalający na odzyskiwanie ciepła z powietrza usuwanego. Dodatkowym wyposażeniem centrali może być filtr powietrza.
Rekuperator
Zasada działania rekuperatora jest prosta. Przez wymiennik ciepła przepływa zarówno ciepłe powietrze usuwane, jak i chłodne napływające z zewnątrz. Strumienie powietrza nie mieszają się ze sobą, ale przekazują ciepło elementom wymiennika. W ten sposób możliwe jest odzyskanie części energii zużytej do ogrzania powietrza, a tym samym zmniejszenie kosztów ogrzewania. Jest kilka rodzajów rekuperatorów różniących się konstrukcją, skutecznością i ceną. W kwestii wyboru najlepiej poradzić się fachowca.
Centrala mechaniczna nawiewno-wywiena z odzyskiem ciepła jest jednak na razie bardzo kosztowną inwestycją. Jest często – choć nie zawsze – stosowana w domach ogrzewanych pompą ciepła, jednak czas zwrotu kosztów inwestycji jest bardzo długi.
Schemat działania wentylacji grawitacyjnej. (rys. iceone.pl)
Rozmieszczenie kanałów wentylacyjnych i urządzeń w wentylacji mechanicznej. (rys. DOM)
Schemat wentylacji z odzyskiem ciepła – rekuperator znajduje się na dole rysunku. (rys. Wolf)
Jacek
Zjadł zęby na budowlance – dość powiedzieć, że w branży siedzi od kilkudziesięciu lat. Prawdziwy człowiek orkiestra. Najdłużej związany z naszym portalem. Najczęściej udziela praktycznych porad związanych z budową i remontem. Prywatnie miłośnik żeglarstwa i kryminałów.
