Kiedy warto wymienić rury w instalacji c.o.?

Wymiana rur instalacji centralnego ogrzewania wiąże się z remontem, zatem decyzja powinna być bardzo starannie przemyślana. Najczęściej do wymiany dochodzi wraz z decyzją o modernizacji systemu grzewczego w budynku. Czy jednak taka wymiana jest zasadna? Jeśli czeka Cię remont i zastanawiasz się, czy dokonywać wymiany rur w instalacji c.o., to zapraszamy do lektury naszego tekstu!

Rury w instalacji c.o.

Rury w instalacji c.o. dobiera się względem rodzaju instalacji grzewczej, która będzie ogrzewała nasz domu. Widać trend, że rury z tworzywa wypierają rury ze stali i miedzi. Jednak warto mieć na uwadze to, że czasami lepiej ich nie stosować, mimo, że są lekkie, elastyczne i cechuje je odporność na korozję! Rury centralnego ogrzewania zwykle funkcjonują bezawaryjnie dość długo, ponieważ woda płynie w nich w obiegu zamkniętym, a na wejściu instalacji powinna być uzdatniana. Stosowane do niedawna powszechnie rury stalowe są bardzo trwałe i nie ma potrzeby ruszania instalacji nawet podczas wymiany kotła centralnego ogrzewania z zasilanego paliwem stałym na gazowy czy olejowy. Również wymiana grzejników na nowoczesne o małej pojemności wodnej nie musi wiązać się z wymianą rur, o ile nie są zagrożone korozją.

Rury z tworzywa, źródło: Pixabay

Jakie można zamontować rury w instalacji c.o.?

Rury miedziane – produkuje się je w trzech odmianach: miękkie, półtwarde i twarde. Są trwałe, odporne na wysoką temperaturę, promieniowanie UV, korozję, wahania temperatur. Powinno się je izolować, aby unikać utraty ciepła. Należy ostrożnie łączyć je z innymi materiałami.

Rury z tworzywa – cechuje je lekkość, elastyczność i odporność na korozję. Nie są niestety zbyt odporne na wysoką temperaturę (wydłużają się). Idealne rury z tworzywa powinny mieć powłokę antydyfuzyjną, która będzie uniemożliwiała przenikanie tlenu z rur do wnętrza.

Rury stalowe – są sztywne, odporne na wysoką temperaturę, mają małą rozszerzalność cieplną i są najbardziej atrakcyjne cenowo - w porównaniu do omówionych powyżej.

Prowadzenie rur, źródło: Pixabay

Wymiana rur c.o. - tak czy nie?

Wymiana rur w instalacji centralnego ogrzewania jest niezbędna, jeśli:

• były one prowadzone na wierzchu ściany, a zamierzamy umieścić je w bruzdach
• zmieniamy miejsce rozmieszczenia grzejników
• przeprowadzamy remont instalacji i rozważamy, czy nie poprowadzić rur w ścianie lub pod podłogą – wówczas stosuje się rury tworzywowe.

Natomiast wymiana kotła c.o. nie musi się wiązać z wymianą rur. W przypadku kotłów kondensacyjnych i ogrzewania niskotemperaturowego, w tym podłogowego, duże znaczenie ma dyfuzja, czyli zdolność przenikania tlenu przez ścianki rur. Wewnątrz instalacji obecność tlenu jest niepożądana, jednak rury stalowe i miedziane charakteryzują się pod tym względem dużą szczelnością. Gorzej jest z rurami z tworzywa sztucznego. Spośród rur plastikowych poleca się rury wielowarstwowe z metalową wkładką antydyfuzyjną (np. PEX-Al-PEX). Natomiast na zjawisko dyfuzji nie są podatne rury metalowe (miedziane i stalowe).

Większość rur wielowarstwowych spełnia wymagania co do intensywności przenikania tlenu tylko pod warunkiem, że temperatura wody grzewczej jest niezbyt wysoka – nie przekracza 40–55°C. Dotyczy to rur z płaszczem metalowym jak też z barierą antydyfuzyjną z polimerów. Warto tutaj zaznaczyć, że kwestia bariery antydyfuzyjnej dotyczy tylko instalacji typu zamkniętego. Instalacje typu otwartego z naczyniem wzbiorczym, stosowane w przypadku kotłów c.o. zasilanych paliwem stałym i tak są skazane na obecność tlenu w wodzie instalacyjnej. Rzadko zdarza się, aby wymieniać kocioł zasilany gazem lub olejem opałowym na kocioł na paliwo stałe, raczej dzieje się odwrotnie. Jeśli jednak podjęliśmy taką decyzję, należy pamiętać, iż kocioł na paliwo stałe podgrzewa wodę do znacznie wyższej temperatury. Potrzebne są wówczas odpowiednio wytrzymałe rury, a takimi nie są np. rozmaite tworzywa. Ważne jest, aby podczas wymiany kotła lub grzejników przepłukać instalację. Usunięte zostaną w ten sposób zanieczyszczenia stałe, na które nowoczesne kotły oraz zawory są bardzo wrażliwe.

Temperatura a matreiał rur, źródło: Pixabay

Liczy się materiał

Musimy liczyć się z wymianą rur c.o. jeśli będziemy zakładali nowe grzejniki – choć nie zawsze jest to konieczne. Istotne jest bowiem, czy materiał rur będzie „pasował” do materiału, z jakiego wykonano grzejniki. Największe problemy są przy łączeniu miedzi z innymi materiałami, a szczególnie z aluminium. Oba materiały nie mogą się stykać, gdyż działają na siebie korozyjnie; ratunkiem jest stosowanie inhibitorów. Z grzejnikami aluminiowymi dobrze współpracują rury ze stali oraz tworzyw sztucznych. Jeśli chcemy mieć właśnie takie grzejniki, bezpiecznym rozwiązaniem jest wykonanie orurowania kotła i podłączenia naczynia wzbiorczego z rur stalowych, natomiast pozostałe odcinki instalacji mogą być z tworzywa. Tutaj jedynie problemem może się okazać spora rozszerzalność termiczna materiału. Trzeba o tym pamiętać i uwzględnić tzw. kompensacje. Dobrym rozwiązaniem jest też wykonanie rozprowadzeń ze stali, a pionów i podejść do grzejników z rur tworzywowych, np. PP-R, stabilizowanych wkładkami aluminiowymi lub z rur PEX.

Kiedy wymienić rury, źródło: Flickr

Czy poradzisz sobie sam?

Z pewnością część właścicieli domów jednorodzinnych chce się podjąć samodzielnie remontu instalacji centralnego ogrzewania. Oczywiście jest to wykonalne, jednak nie polecam w takim razie robienia instalacji w miedzi czy stali. Znacznie łatwiejszy jest montaż rur tworzywowych, a jeśli wybierzemy rury zaciskane i kupimy do tego odpowiednie urządzenie, praca naprawdę nie jest trudna. Tylko powtarzam jeszcze raz: pamiętajmy o kompensacjach. O ich obliczenie najlepiej poprosić instalatora. Na niedoświadczonego wykonawcę mogą czekać niemiłe niespodzianki. Starannie połączone rury wprawdzie powinny być szczelne, ale może się np. okazać, że instalacja hałasuje. Może to oznaczać, że jest zapowietrzona i po odpowietrzeniu będzie już cicho. Ale może wskutek nieprawidłowego montażu tworzą się korki powietrzne lub wybraliśmy rury o za małym przekroju. Wtedy pozostaje wykonanie instalacji od nowa!

Przekrój rury z barierą dyfuzyjną typu PEX/AL/PEX: 1. powłoka wewnętrzna z polietylenu sieciowanego, 2. taśma aluminiowa, 3. powłoka zewnętrzna z polietylenu sieciowanego, 4. spoiwo. (rys. Rug-Riello)

Wielu producentów oprócz rur oferuje także cały system złączek pozwalających na wykonanie instalacji. Te na zdjęciu są przeznaczone do montażu na wcisk, umożliwiają też połączenie w jednej instalacji różnych materiałów. (fot. Wavin)

Najlepiej, jeśli wydłużenia rur mogą być skompensowane przez naturalne załamania rurociągu. Jeśli nie jest to możliwe, należy stosować kompensatory. W przypadku rur tworzywowych powinny mieć one kształt litery „U”. (rys. Sigma-Li).

Ocena stanu rur w instalacji c.o.

Jeśli decydujemy się na modernizację systemu grzewczego w naszym domu i rozważamy przy okazji wymianę rur, to najlepiej jest poprosić instalatora o ocenę stanu starych rur. Może okazać się, że nie są one na tyle skorodowane i wcale nie trzeba ich wymieniać. Szczególnie podkreśla się, aby po zamontowaniu nowych grzejników lub kotła zadbać o przepłukanie instalacji, ponieważ nowoczesne kotły są bardzo wrażliwe na wszelkie zanieczyszczenia, które mogą ewentualnie krążyć w rurach. Warto wziąć pod uwagę to, że jeśli rury w instalacji c.o. są wykonane ze stali a woda grzewcza krąży w tzw. obiegu zamkniętym, to rury w takiej instalacji zwykle nie są na tyle zanieczyszczone. Zwykle w gorszym stanie są rury c.o. , w których krąży woda wodociągowa. Powoduje ona intensywniejszą korozję.

Rury w kotłowni, źródło: Flickr

Każda instalacja c.o. wymaga po określonym czasie użytkowania modernizacji lub wymiany. Wymianie mogą podlegać także rury instalacji c.o. Powodem jest zużycie elementów instalacji lub na przykład duże straty ciepła przy wysokich nakładach za ogrzewanie. Obecnie wiele osób decyduje się na modernizację lub unowocześnienie instalacji c.o. Prace remontowe uzależnione są od tego w jakim stanie jest nasza stara instalacja. Często dokonujemy tylko wymiany kotła grzewczego, ale wobec współczesnych możliwości ogrzewania różnymi sposobami, czasami decyzje związane z ogrzewaniem mogą być rewolucyjne! Przed przystąpieniem do prac warto skonsultować stan swojej instalacji nie z jednym, ale z na przykład z dwoma instalatorami. I porównać ich opinie i sugestie. Najlepiej nie przeprowadzać zadań samodzielnie, ale powierzyć prace fachowcowi.