Kotły 5 klasy - co powinniśmy o nich wiedzieć

Jakość naszego życia wzrasta. Jednocześnie społeczności miast, miasteczek czy wsi borykają się z kłopotem złego powietrza, smogu, szczególnie zimą. Jesteśmy coraz bardziej świadomi tego czym oddychamy. Za jakość powietrza odpowiada tak zwana „niska emisja”, czyli zanieczyszczenia, które zawierają rakotwórcze substancje, pyły i benzo(a)piren. Wszystkie te złe składniki powietrza pochodzą także z naszych kotłowni. Dlatego odgórnie wprowadzono szereg zakazów. Kilka lat temu pojawiły się regulacje prawne związane z ograniczeniami ogrzewania domów paliwem stałym. Zmiany dokonują się na naszych oczach i w naszych kotłowniach. Jeśli planujesz wymianę kotła lub modernizację kotłowni to ten artykuł jest skierowany właśnie do Ciebie.

Przepisy

Od października 2017 roku w życie wszedł przepis zakazujący sprzedaży i instalacji kotłów niższej klasy niż piąta. Ustawa Prawo Ochrony Środowiska dała szczególne uprawnienia sejmikom województw. Mogą one podejmować szereg kroków dążących do rozwiązania problemu związanego z zanieczyszczonym powietrzem. Często sejmiki wyznaczają lokalne standardy emisji dla kotłów małej mocy. W Polsce najszybciej zareagowały województwa: małopolskie, mazowieckie i śląskie.

Optymalizacja temperatury, źródło: Pixabay

Decyzje sejmików wojewódzkich a kotły 5 klasy

• W województwie śląskim dopuszczono do użytku kotły centralnego ogrzewania, które spełniają wymagania emisyjne 5 klasy według określonej powyżej normy, ale już od piecyków i kominków wymaga się spełnienia wymagań, które zostały opisane w Rozporządzeniu Komisji UE 2015/1185. Rozporządzenie to określa, że urządzenia typu piece i kominki muszą spełniać wymagania tzw. Ecodesign. Tenże ekoprojekt jest bardzo restrykcyjny (normy są ostrzejsze niż PN-EN 303-5:2012) i jego rozwiązania i wytyczne zaczną obowiązywać na terenie całej UE po 2020 roku.
• W Małopolsce wszystkie urządzenia grzewcze muszą spełniać wymogi standardów jakie wyznacza ekoprojekt. Na terenie województwa małopolskiego ustalono, że do 2026 roku wszystkie kotły muszą zostać wymienione na kocioł klasy 5. W Krakowie od 2019 roku nie będzie można zupełnie korzystać z paliw stałych! Funkcjonuje też specjalna strona internetowa: powietrze.malopolska.pl. Na tej stronie zamieszczono wszelkie urządzenia grzewcze spełniające normę PN-EN 303-5:2012, które zgłosili producenci lub dystrybutorzy. Można znaleźć tam konkretne modele urządzeń grzewczych na: pellet, ekogroszek, węgiel kamienny, zagazowane drewno. Inwestor korzystając z tych informacji ma gwarancję, że zamontuje w swoim budynku urządzenie spełniające normę oraz emitujące od 20 do 50 % mniej niepożądanych w powietrzu substancji niż kotły 4 klasy! Kotły klasy od 1 do 3 potrafią emitować nawet dziesięciokrotnie więcej zanieczyszczeń w stosunku do opisanych w normie parametrów.

Kotły grzewcze, źródło: Pixabay

Kotły przeznaczone do sprzedaży

Od 1 października 2017 roku Minister Rozwoju określił szczegółowe wymagania związane z cechami kotłów dot. ich energetyki i emisji. Zakazuje się palenia w kotłach i kominkach mułami węglowymi, flotokoncentratem, węglem o niskiej wartości opałowej oraz drewnem o wilgotności poniżej 20 %. Badania pokazały, że ten materiał grzewczy najbardziej przyczynia się do zanieczyszczania powietrza. Kopciuchy emitują aż 50 razy więcej tlenku węgla niż kocioł 5 klasy! Sprzedawać instalować można wyłącznie kotły, które posiadają normę PN-EN 303-5:2012 dla urządzeń 5 klasy. Uchwały zabraniają też instalować tych urządzeń, które nie spełniają określonych standardów związanych z efektywnością energetyczną i emisyjnością zanieczyszczeń. Zastrzeżono w ustawie, że kotły które zostały wyprodukowane przed dniem 1 października będą mogły być zamontowane nie później niż do 1 lipca 2018 roku. Samorządy wojewódzkie mogą dookreślać pewne wskaźniki.

Ogrzewanie domu, źródło: Pixabay

Dlaczego kotły 5 klasy są lepsze?

W czym są lepsze kotły 5 klasy od pozostałych? Specjaliści wymieniają:

• wysoka sprawność kotłów
• niska emisyjność zanieczyszczeń
• wyposażone w sterowane elektronicznie systemy precyzyjnego dozowania powietrza i paliwa do palenisk
• komory wykonane z materiałów ceramicznych akumulujących ciepło (pozwala to na uzyskanie wysokich temperatur w celu spalenia lotnych substancji wydzielających się z paliwa)
• posiadają turbulizatory (zawirowywacze) w kanałach spalinowych, które zaburzają ruch spalin po to, aby intensywniej oddawać ciepło podczas ogrzewania wody (sprawność kotła jest wówczas wyższa)
• zawirowywacze mają możliwość zatrzymywania w kotle pyłu, który nie dostaje się na zewnątrz budynku do powietrza
• zużywają mniej paliwa niż piece niższych klas
• sprawność kotła powoduje, że kocioł 5 klasy musi posiadać mocno rozbudowaną powierzchnię związaną z konstrukcją kanałów spalinowych
• w kotłach 5 klasy na ekogroszek kanały spalinowe muszą być zaprojektowane w specjalny sposób aby spełniały wymagania emisyjność pyłów. Stosuje się konstrukcje wielociągowe o częstej zmianie kierunku przepływu spalin, najczęściej korpusy kotłów posiadają pionowe kanały konwekcyjne (te kotły wymagają czyszczenia od góry), ale dostępne są też kotły z poziomymi kanałami konwekcyjnymi (można je czyścić od frontu kotła).
• kotły 5 klasy mają sprawność od ponad 80 do 90 % (kotły 3 klasy ok. 75%, zaś kopciuchy, które nie spełniają norm od 50-60%)
• sterownik reguluje proces spalania i podgrzewania ciepłej wody z większa precyzją, optymalizuje proces spalania i zapewnia niskie wartości emisji

Emisja spalin, źródło: Pixabay

Kotły 5 klasy - czego się obawiamy?

Kotły 5 klasy są z pewnością gwarantem ochrony środowiska. Czego jednak obawiają się ludzie w związku z wymianą kotła na ten spełniający polskie i europejskie normy?

1. Zwiększenie sprawności kotłów powoduje, że uchodzące z kotła spaliny mają niską temperaturę, co powoduje wykraplanie się pary wodnej. Wobec tego należy użytkować przewód spalinowy odporny na działanie kwaśnych skroplin. Kotły 5 klasy nie mogą być wpięte do tradycyjnych murowanych kominów! Potrzebny jest specjalny wkład do komina, który podwyższa koszty inwestycji.
2. Paliwo do kotłów 5 klasy musi być ściśle określone. W zależności od urządzenia grzewczego mogą to być na przykład ekogroszek czy pellet.
3. W kotłach 5 klasy nie ma awaryjnego rusztu umożliwiającego spalanie innych paliw stałych.
4. Są droższe w zakupie i eksploatacji niż kotły niższych klas – ale – można się starać o dofinansowanie na przykład w miejscowym urzędzie miasta czy gminy. Te jednostki samorządowe mają możliwość uczestniczenia w Regionalnych Programach Operacyjnych oraz Programach Ograniczania Niskiej Emisji. Preferencyjne kredyty oferują też banki spółdzielcze czy Bank Ochrony Środowiska.

Eksploatacja kotła 5 klasy

Kotły 5 klasy są reklamowane przez producentów jako ekologiczne i praktycznie bezobsługowe, komfortowe, czyste w użytkowaniu. Jakie są zalecenia związane z użytkowaniem kotłów 5 klasy?

• W kotłach 5 klasy powinno się spalać suchy opał.
• Aby uzyskać wysoką sprawność kotła, temperatura spalin wylotowych przy mocy znamionowej nie powinna przekraczać 110 stopni C.
• Aby zwiększyć żywotność kotła należy obowiązkowo stosować wyłącznie suchy opał .
• Specjaliści wskazują też, żeby zapewnić prawidłową pracę kotłów o sprawności bliskiej 90 % należy stosować wyłącznie izolowane cieplnie kominy odporne na rdzę (wkłady ceramiczne lub owalne, stalowe wkłady kwasoodporne).
• Jeśli kocioł 5 klasy zostanie podpięty do tradycyjnego komina murowanego może to skutkować podczas eksploatacji przenikaniem wilgotnych spalin do wnętrza budynku!
• Brak izolacji cieplnej komina powodować będzie utratę ciepła spalin i spadek ich temperatury na całej długości komina, co z kolei doprowadzi do tego, że po ścianach komina będą spływały wykraplające się spaliny.
• Kotły 5 klasy wymagać mogą częstszego czyszczenia wewnętrznych powierzchni grzejnych z powstałej sadzy lub pyłu lotnego.
• W związku z powstającym podciśnieniem wytwarzanym przez komin może się okazać, że w stosunku do oporów przepływu spalin może się okazać ono niewystarczające w stosunku do przekroju komina.

Warto montując kocioł 5 klasy, modernizując swoją kotłownię dopytać o te aspekty instalatora, producenta lub dystrybutora kotłów.

Inteligetne ogrzewanie, źródło: Pixabay

Od 2016 roku ponad 80% urzędów zaostrzyło kryteria związane z dopłatami do wymiany kotłów na te spełniające wymagania europejskie i państwowe. Zakłada się, że zupełne wyeliminowanie z rynku starszych pieców ma nastąpić po 10 latach. Jak będzie? To pokaże przyszłość. Kotły 5 klasy z pewnością emitują mniej zanieczyszczeń, cechują się wyższą sprawnością i są łatwe w obsłudze. Kotły 5 klasy są ogromną inwestycją, która zwróci się nie tylko w perspektywie finansowej, ale z pewnością zwróci się naszym dzieciom i wnukom w postaci czystszego powietrza. Jednak nie sama wymiana czy modernizacja kotłowni jest tutaj ważna. Ważna jest, moim zdaniem świadomość ludzi jeśli chodzi o sposób palenia w piecu i tego, aby kategorycznie nie spalać śmieci! Jedna z kampanii na ten temat wołała do nas za pomocą hasła: „Kochasz dzieci – nie pal śmieci”!