Nierówna działka – pomysły na murki oporowe

Dom wybudowany….. co z jego otoczeniem? O placu budowy po zakończonej budowie pisaliśmy TUTAJ. Czas zająć się zagospodarowaniem działki. Co jeśli na naszej działce występują znaczne nierówności? Jeśli jesteś właścicielem nierównej działki, to zachęcamy do zapoznania się z naszym artykułem, który krok po kroku zapozna Cię z warunkowi budowy murku oporowego oraz zainspiruje Cię do wybudowania go w … niekoniecznie standardowy sposób!

Murek oporowy na działce, źródło: Pinterest

Mur oporowy

Za mur oporowy uważa się tzw. samodzielną, masywną konstrukcję, która powstrzymuje parcie gruntu od wysokiego nasypu. Mur zwykle wykonywany jest z betonu, cegieł, pustaków, kamieni, bloków betonowych lub drewnianej palisady, a także z żelbetu czy gabionów. Zwykle jest to konstrukcja, która ma charakter pionowego wysokiego pilastra przyściennego. Ma ukośnie ścięty lub uskokowy bok zewnętrzny. Jego zadaniem jest podtrzymywanie wysokiego nasypu ziemnego. W przypadku skomplikowanych murów oporowych stosuje się zbrojenie w celu zwiększenia nośności muru.

Murek oporowy na budowie, źródło: Pixabay

Przepisy dot. murów oporowych

Przepisy mówią o tym, że wykonanie muru oporowego wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. …ale – UWAGA – nie w każdym przypadku pozwolenie jest wymagane.

• Podstawową sprawą jest określenie, jaka będzie rola naszego murku oporowego. Dlaczego? Ponieważ właśnie ona decyduje o kwalifikacji obiektu. Przykład, budowa ogrodzenia nie wymaga uzyskania pozwolenia, ale w przypadku ogrodzenia, które będzie np. częściowo konstrukcją oporową, już tak!

Przepisy mówią wyraźnie, że roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji - z zastrzeżeniem art. 29-31 prawa budowlanego. Zapisy określając tzw. wyłączenia od ogólnej zasady ustanowionej w art. 28 ust 1.prawa budowlanego. Pozwolenie to mówi, że wybudowanie ogrodzenia nie wymaga uzyskania pozwolenia. Jednak konstrukcja oporowa nie jest ogrodzeniem! Mur oporowy może być częścią ogrodzenia, ale jest to jego druga funkcja, pierwszą podstawową funkcją muru jest bowiem zabezpieczenie skarpy przed osuwaniem! Prawo więc mówi wyraźnie, że kwalifikacja muru oporowego jako części ogrodzenia wymaga uzyskania pozwolenia na budowę! Warto o tym wiedzieć!

Mur oporowy, źródło: Wikipedia

Rodzaje i funkcje murów oporowych

Mury oporowe mogą być:

• masywne,
• wspornikowe,
• kątowe,
• kątowo-żebrowe,
• złożone.

Ze względu na pełnione funkcje możemy mówić o murach oporowych pełniących rolę ogrodzenia, skarpy, konstrukcji oporowej, ścianki ze schodami niwelującymi różnice poziomu działki, czy jeszcze inne formy. Podstawową funkcją murów oporowych jest zabezpieczanie skarp przed osuwaniem się ziemi. Mury oporowe można wykonać na działce, aby pełniły także inne role. Jakie? Można za pomocą murów oporowych skracać stoki, umacniać brzegi wgłębnika czy zjazdy do garaży. Mury oporowe do takich celów można wykonać do wysokości 1 m. Wyższe będą wymagały wykonania zbrojenia, fundamentu oraz obliczeń związanych z siłą naporu i wymaganej w związku z tym grubości muru. Takimi pracami powinien się zajmować inżynier – konstruktor.

Aranżacje murków oporowych, źródło: Pinterest

Różnice wysokości na działce

Zniwelowanie różnic wysokościowych na pochyłej działce nie należy do najprostszych zadań. Niektórzy chętnie stosują murki oporowe, aby zaaranżować ciekawe - kaskadowe rozwiązania, które - nie ma co ukrywać - wyglądają bardzo efektownie. Takie czynności związane z organizacja murków oporowych w ogrodzie nazywa się też tarasowaniem skarpy. Żeby wykonać takie kaskadowe umocnienia trzeba rozplanować poziomy umocnień murkami różnej wysokości. Poniżej kilka pomysłów aranżacyjnych.

Aranżacje murków, źródło: Pinterest

Spory murek ma solidny fundament!

Należy pamiętać, że murek ma nie tylko efektownie wyglądać, ale ma za zadanie umacniać pochył wynikający z nierówności terenu. Dlatego średnia głębokość fundamentów, które powinien mieć murek oporowy powinna być uzależniona od wysokości murku. Mur wysoki na 0,5 do 1,2 m powinien mieć fundamenty na wysokość od 30 do 80 cm. jak wykonać taki fundament? Trzeba wykopać dziurę odpowiedniej głębokości, wysypać żwir lub tłuczeń, a dopiero później wylać betonową podstawę o grubości 30-40 cm. Oczywiście obowiązuje zasada, że im wyższy murek, tym szerszy fundament! Taki betonowy fundament powinno się zaizolować od góry warstwą papy, która będzie pełnić funkcję izolacji poziomej. Postępuje się tak zwłaszcza, gdy wykończenie murku ma być zrobione z piaskowca, wapienia, czy innych rodzajów kamieni.

Aranżacja murku oporowego, źródło: Pixabay

Nie każdy murek potrzebuje fundamentu!

Murki oporowe, które spełniają też funkcję dekoracyjną w ogrodzie i są nie wyższe niż 0,5 m. wysokości nie potrzebują fundamentu. Warstwę muru wystarczy osadowić w ziemi na głębokość 20-30 cm.

Mur oporowy krok po kroku

Od czego zacząć budowę? Jakie czynności powinniśmy wykonać krok po kroku?

1. Murek powinniśmy zacząć od zbudowania narożników. Oczywiście wszystko jest uzależnione od tego z jakiego materiału będzie wykonywany murek. W dolnej warstwie powinno ułożyć się większe głazy. Wolne przestrzenie wypełnia się zaprawą cementową (jedna część cementu na pięć części piasku).
2. Inaczej konstruuje się murki z pustaków, a inaczej betonowe. Z pustaków buduje się je tak jak ściany domu, natomiast z betonu powinno się je wylewać w szalunkach skrzynkowych w 1,5 m. odstępach. Pionowe szczeliny pełnią rolę dylatacji. Zapobiegną one pękaniu ściany. Taki murek oporowy można wykończyć w dowolny sposób. Można obłożyć go kamieniami lub innym materiałem.
3. Warto też pamiętać, że murki wyższe niż 0,5 m. powinny być nachylone w kierunku skarpy co najmniej 10 lub 15%.
4. Często aby zmniejszyć napór gruntu na murek od strony skarpy powinno ułożyć się drenaż na całej powierzchni murka. Drenaż powinien składać się z warstwy żwiru, tłucznia lub gruzu. Powinno się też ułożyć tzw. ceramiczne sączki lub specjalne rury PVC i wyprowadzić je na 2-3 cm przed lico muru lub do studzienki. W celu uniknięcie zamulenia drenażu niektórzy zakładają na drenaż warstwę geowłókniny
5. Górna część murka obowiązkowo powinna być wyprowadzona powyżej poziomu gruntu. W przeciwnym razie woda spływająca po pochyłej ziemi będzie przelewała się ponad murkiem oporowym!

Mur oporowy- z czego go wykonać?

• Do budowy murków oporowych wykorzystuje się zwykle kamień, beton lub cegłę.
• Coraz chętniej sięga się po elementy prefabrykowane - pustaki lub bloczki z barwionego, fakturalnego betonu. Z reguły z prefabrykatów i kamieni ciosanych wykonuje się tzw. mury oporowe suche, które nie wymagają wykonania zaprawy. Takie murki łatwo rozebrać.
• Murek z granitu jest doskonałym, choć drogim rozwiązaniem. Skała jest twarda, wytrzymała, odporna na ścieranie, jest mrozoodporna i efektownie wygląda.
• Murki oporowe z bazaltu od razu wpadają w oko, ponieważ skała ta ma zwykle czarny kolor. Bazalt cechuje to, że jest wytrzymały i odporny na działanie kwasów. Specjalnie polerowane kamienie bazaltowe stają się antypoślizgowe. Materiał ten należy do jednych z najdroższych. Niektórzy decydują się więc na łączenie go z innym, tańszym rodzajem kamienia.
• Częstym materiałem do wykonywania murków oporowych jest piaskowiec. Cechuje go to, że występuje w różnych odcieniach. Kamień ten jest łatwy w obróbce.piaskowiec jest kruchy i trzeba pamiętać, by wykorzystywać go tam, gdzie nie będzie narażony na ścieranie i obciążenia mechaniczne. Piaskowiec jest nasiąkliwy, a więc po dużych mrozach kamienie mogą pękać.
• Pięknie wyglądają mury oporowe wykonane z łupków. Łupki są dostępne w szerokiej palecie barwnej. Mienią się w promieniach słońca. Często wykorzystuje się je także do wykończenia z nich schodków towarzyszących murkom.
• Popularnym materiałem są otoczaki - kamienie o zaokrąglonych krawędziach. Otoczaki można samemu zbierać na polach lub w rzekach.
• W modzie są też tzw. konglomeraty. Syntetyczny kamień, który powstaje z mielonego kamienia naturalnego oraz tworzywa sztucznego. Wzmacniany jest w procesie produkcji włóknem szklanym. Konglomeratowy kamień jest tańszy od naturalnego. Cechuje go trwałość, odporność na obciążenia, wilgoć i promieniowanie UV.
• Pięknie i naturalnie wyglądają mury oporowe z drewna. Gatunki rodzime są tańsze od drewna egzotycznego. Wykorzystuje się fragmenty pni, konary, deski, okrągłe przekrojone pnie. Do budowy murków wykorzystuje się także podkłady kolejowe. Każdy rodzaj drewna musi być specjalnie zaimpregnowany!
• Coraz częściej spotyka się murki z gazonów. Gazony produkuje się z betonu i kermazytbetonu. Zaletą murków gazonowych jest to, że można je wypełnić materiałem w różnorodnych kolorach. Gazony stosowane do umocnień powinny mieć odpowiedni ciężar, aby ich konstrukcja była stabilna i wytrzymała. Z pewnością tak wykonane murki przykuwają uwagę. Można zestawiać je ze sobą lub pozostawić niewielkie prześwity pomiędzy poszczególnymi elementami. Gazony powinno się tak układać, aby każdy kolejny rząd montować przesuwając go w głąb nasypu skarpy. Nie powinno się kłaść ich jedne pod drugim. Środek wyższego gazonu powinien opierać się na krawędziach załączenia dwóch niższej usytuowanych gazonów.

Murek oporowy, źródło: Flickr

Murki - palisady

Murki - palisady najczęściej tworzy się z palików o różnej średnicy i długości. Często wykonywane są z drzewa iglastego. Takie drewno nie jest ciężkie, jest łatwe w obróbce i ma dobrą wytrzymałość mechaniczną. Wszystkie elementy obowiązkowo powinny być zaimpregnowane, ponieważ drewno narażone jest na działanie czynników atmosferycznych i fizycznych. Wykonanie murku - palisady z drewna należy chyba do najłatwiejszych prac związanych z wykonywaniem elementów oporowych.

Kącik wypoczynkowy z wykorzystaniem murku oporowego

W poniższych inspiracjach pokazujemy jak można wykorzystać stromiznę terenu działki, aby zaaranżować intymne miejsce towarzysko-rekreacyjne z wykorzystaniem murków oporowych. W modzie są ogrody tarasowe, miejsca do grillowania, czy altanki. Ścianki takie są półokrągłe lub w kształcie litery L. Murki oporowe i palisady można wykorzystywać do stworzenia ciekawej aranżacji ogrodu komponując z nich nietypowe ścieżki, aranżując oczka wodne, skarpy, uskoki tarasu czy nawet obramienia piaskownic czy pergoli! Wykorzystując elementy o różnej wysokości jesteśmy w stanie stworzyć dynamiczna przestrzeń. Chętnie stosowane są do obudowy kwietników czy obramień wydzielających poszczególne części ogrodu (część z drzewami, część z krzewami, część z ogródkiem z ziołami, część rekreacyjna, itp.) pięknie wyglądają oczka wodne wykończone murkami oporowymi, wykończone nimi schody czy skalniaki.

Aranżacja murków, źródło: Flickr

Murki oporowe w niektórych przypadkach są koniecznością, w innych tylko elementem dekoracyjnym aranżującym wybrany fragment ogrodu. Jeśli ukształtowanie terenu wymusi na nas wybudowanie wyższego murku oporowego, to zanim przystąpimy do rozmów z konstruktorem warto rozważyć tzw. tarasowanie skarpy – umocnienie poszczególnych poziomów mniejszymi murkami oporowymi, aby uniknąć wykonywania zbrojonych fundamentów i uzyskiwania pozwolenia na budowę! Z pewnością warto zainteresować się różnorodnymi sposobami wykonania ich. Trzeba też pamiętać o przepisach, które wyraźnie mówią co jest murem oporowym, który wymaga uzyskania pozwolenia na budowę, a co nazywać można podobnie, ale spełnia funkcję głownie aranżacyjną. Mur oporowy pomaga nam ukształtować pochył naszej działki, pozwalają nam panować nad osuwaniem się ziemi i urozmaicaja przestrzeń naszego ogrodu! W małych ogrodach mury oporowe pozwalają zaoszczędzić miejsce.