Plan BIOZ

Plan BIOZ (bezpieczeństwa i ochrony zdrowia) zawiera najważniejsza ustalenia dotyczące bezpiecznego prowadzenia prac na budowie. Obowiązek jego sporządzania nakłada ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo Budowlane (Dz. U. 1994, Nr 89, poz. 414, z późn. zm.). Co powinien zawierać i kto ma obowiązek go stworzyć? Czy rzeczywiście jest potrzebny? Na co należy zwrócić uwagę konstruując go? Oto nasze rady!

Kiedy należy opracować plan BIOZ?

Obowiązek sporządzenia planu przed rozpoczęciem budowy dotyczy wszystkich sytuacji, gdy roboty będą trwały powyżej 30 dni roboczych i będą angażowały minimum 20 pracowników. Sporządza się go także wówczas, gdy pracochłonność robót przekroczy 500 osobodni lub gdy planuje się wykonywać jedne z wymienionych w ustawie robót (art. 21a, ust. 1, pkt. 2 Prawa Budowlanego).

Plan BIOZ jest wymagany na większości budów. Fot. Freeimages.com

Należą do nich prace:

1. Obarczone wysokim ryzykiem dla zdrowia lub życia pracowników, takie jak roboty na wysokości, w wykopach, w studniach, pod ziemią, w tunelach lub stwarzające ryzyko utonięcia
2. Wymagające użycia środków chemicznych lub czynników biologicznych będących zagrożeniem dla zdrowia ludzi
3. Przy których występuje promieniowanie jonizujące
4. Prowadzone w bezpośredniej okolicy linii wysokiego napięcia lub linii komunikacyjnych (czynnych)
5. Wymagające użycia materiałów wybuchowych
6. Obejmujące montaż lub demontaż ciężkich prefabrykatów
7. Wykonywane w kesonach lub przez kierujących pojazdami, które są zasilane z linii napowietrznych

Szczegółowe wyliczenie robót należących do każdej z tych kategorii znajduje się w §6 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23.06.2003r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz. U. 2003, nr 120, poz. 1126).

Zdania planu BIOZ

Sporządzenie planu BIOZ ma określić zagrożenia BHP oraz wdrożyć odpowiednie procedury, które będą im zapobiegać. Chodzi o wszelkie prace wykonywane w ramach prowadzonej inwestycji. Najważniejszym jego zadaniem jest więc oszacowanie ryzyka i – jak mówią specjaliści – „zarządzanie tym ryzykiem w ramach prowadzonych działań”. Szczególnie „pod lupą” są działania osób, które kierują pojazdami zasilanymi z tzw. linii napowietrznych oraz prace wykonywane z atmosferą wytwarzaną ze sprężonego powietrza. Pod specjalnym nadzorem są także prace wymagające użycia materiałów wybuchowych, ale i montaż, czy demontaż elementów prefabrykowanych zwłaszcza tych sporych rozmiarów.

Zadania planu BIOZ, źródło: Pixabay

Kiedy obowiązkowo sporządza się plan BIOZ?

Plan powinien być sporządzony jeśli na budowie podczas prowadzonych prac istnieje ryzyko zagrożenia śmiercią. Ustawodawca zastrzegł też, że plan BIOZ sporządza się także w innych przypadkach, np.:

• jeśli podczas trwania prac istnieje zagrożenie dla pracowników promieniowaniem jonizującym
• jeśli podczas prac korzysta się z substancji chemicznych, albo gdy mogą wystąpić tzw. „czynniki biologiczne zagrażające życiu”,
• prace budowlane prowadzone są w okolicy wody lub pod ziemią
• w pobliżu budowy znajdują się linie wysokiego napięcia
• w pobliżu budowy zlokalizowane są linie komunikacyjne.

Ponieważ prace ziemne i na wysokościach prowadzone są niemal na każdej budowie, obowiązek sporządzenia planu BIOZ dotyczy większości inwestycji. Plan musi uwzględniać specyfikę obiektu budowlanego oraz warunki, w których będą prowadzone roboty.

Kto sporządza plan BIOZ?

Plan BIOZ opracowywany jest przez kierownika budowy na podstawie danych dotyczących bezpieczeństwa, dostarczonych przez projektanta (art. 21a ustawy Prawo Budowlane). Kierownik może zlecić wykonanie planu komuś innemu, ale to on ponosi odpowiedzialność za to, by przed rozpoczęciem prac na budowie plan BIOZ został opracowany.

Co zawiera plan BIOZ?

Każdy plan BIOZ powinien się składać z 3 części. Fot. Freeimages.com

Zgodnie z cytowanym powyżej Rozporządzeniem, plan BIOZ składa się z trzech części:

• karty tytułowej,
• opisu
• oraz części rysunkowej, opracowywanej na kopii projektu zagospodarowania terenu.

Plan, źródło: Pixabay

Strona tytułowa BIOZ

Na stronie tytułowej powinny się znaleźć informacje o budowie (nazwa i adres obiektu) oraz dane inwestora, kierownika budowy i osoby sporządzającej plan (jeżeli nie robi tego kierownik).

Część opisowa BIOZ

W części opisowej umieszcza się informacje dotyczące zakresu robót (w tym także kolejność ich realizacji oraz wykaz obiektów, które będą podlegały rozbiórce lub adaptacji). W tej części planu należy wskazać również elementy zagospodarowania terenu, które mogą być niebezpieczne dla pracowników. Twórca planu powinien umieścić w nim dane dotyczące występującego na terenie budowy ryzyka (wraz z określeniem skali, rodzaju, miejsca i czasu wystąpienia zagrożenia) oraz przedstawić sposoby zabezpieczenia przed nim (m.in. sposoby wygrodzenia i oznakowania miejsc niebezpiecznych). W każdym planie BIOZ muszą się również znaleźć informacje o sposobie poinformowania pracowników o występującym ryzyku na budowie, a także o tym jak prowadzony będzie instruktaż przed rozpoczęciem robót szczególnie niebezpiecznych. To ważne, ponieważ zanim rozpoczną się prace, zatrudnieni muszą wiedzieć o środkach ochrony indywidualnej, które powinni stosować, znać zasady zachowania w sytuacji wystąpienia zagrożenia i wiedzieć kto sprawuje nadzór nad pracami szczególnie niebezpiecznymi. Plan opisuje również sposoby przechowywania materiałów niebezpiecznych dla zdrowia i życia (m.in. sposób ich magazynowania i transportowania). Część opisowa powinna zawierać także wykaz istniejących obiektów podlegających ewentualnej adaptacji czy rozbiórce! Nie powinno się zapominać o wskazaniu miejsca przechowywania dokumentacji budowy i dokumentów niezbędnych do prawidłowej eksploatacji urządzeń technicznych i maszyn, które na co dzień są wykorzystywane podczas prowadzenia prac.

Plan BIOZ powstaje na podstawie informacji dostarczonych przez projektanta. Fot. Freeimages.com

Część rysunkowa BIOZ

Uzupełnieniem części opisowej jest kopia projektu zagospodarowania działki. Projekt nie tylko powinien spełniać wymogi stawiane projektom przez Prawo Budowlane, ale również zawierać czytelną legendę, oznaczenie czynników niebezpiecznych, a także rozmieszczenie sprzętu ratunkowego, urządzeń ppoż. oraz granice wewnętrznych i zewnętrznych stref ochronnych. Na projekcie muszą być naniesione pomieszczenia higieniczno-sanitarne, place produkcji pomocniczej oraz naszkicowany układ komunikacyjny. Część rysunkowa związana jest z wykonaniem odpowiedniej mapy z czytelną legendą, wskazująca gdzie rozmieszczone są ewentualne zagrożenia. Na planie powinna znaleźć się informacja o tym, gdzie ustawione będą urządzenia przeciwpożarowe. Zaznacza się także parametry poboru mediów z informacją o lokalizacji zaworów odcinających, czy drogi przeciwpożarowe. W części rysunkowej nanosi się rozmieszczenie sprzętu ratunkowego. Konieczne jest też określenie granic obszarów wewnętrznych i zewnętrznych stref ochronnych. Jeśli na budowie są miejsca „produkcji pomocniczej”, to także powinny one znaleźć się na rysunku. Czasami istnieje konieczność zorganizowania na przykład produkcji betonu cementowego, asfaltowego, czy prefabrykatów. Plan zawierać ma rozwiązania komunikacyjne oraz ma wskazywać rozmieszczenie pomieszczeń sanitarno-higienicznych. Wskazówka, co do sporządzenia planu rysunkowego mówi o tym, że powinien być on wykonany na kopii projektu zagospodarowania działki lub terenu. Oczywiście w przypadku, jeśli prawo budowlane wymaga, aby takie plany były dołączone do pozwolenia na budowę. Plan rysunkowy ma być wizualizacją części opisowej planu BIOZ. Do planu powinien być dołączony dokument w postaci oświadczenia kierownika budowy (robót) o zamierzonym terminie rozpoczęcia prac budowlanych, na które nie jest wymagane pozwolenie na budowę.

Prace na budowie, źródło: Pixabay

Czy plan BIOZ można zmieniać?

Plan BIOZ można dowolnie modyfikować, dostosowując do zmieniającej się sytuacji na budowie. Każda taka modyfikacja powinna zostać wykonana przez kierownika robót, a adnotację o niej (a także o przyczynie jej wprowadzenia) umieszcza się w planie.

Maszyny na budowie, źródło: Pixabay

Czy można nie posiadać planu BIOZ?

Za brak planu BIOZ grożą poważne konsekwencje, łącznie ze wstrzymaniem budowy przez nadzór budowlany. Jeżeli prace na budowie są prowadzone bez planu, inspektor może również ukarać osoby odpowiedzialne za jego sporządzenie mandatem karnym. Ewentualne błędy w planie BIOZ najczęściej dotyczą niedostosowania planu do rzeczywistych warunków na budowie. Inspektorzy wskazują także, że w niektórych przypadkach przepisuje się zapisy w prawie budowlanym zamiast podawania sposobu ich praktycznej realizacji. Podczas kontroli zauważa się też braki w aktualizacjach planu w miarę, jak postępują prace budowlane.

Prace budowlane, źródło: Pixabay

Kontrola planu BIOZ

Plan BIOZ jest dokumentem wymaganym podczas kontroli terenu budowy lub robót budowlanych. Inspektor nadzoru budowlanego sprawdza opracowanie planu oraz wprowadzenie ewentualnych zmian. Określa też, czy plan jest zgodny z zagospodarowaniem terenu budowy. Kontrola może zakończyć się mandatem karnym do 500 zł dla jednego wykroczenia i do 1000 zł, jeśli stwierdzi się więcej niż jedno wykroczenie.

Prace na wysokosciach, źródło: Pixabay

Plan BIOZ powinien być tworzony dla konkretnej budowy. Za jego sporządzenie jest odpowiedzialny kierownik budowy. Plan powinien być tak sporządzony, aby wyeliminować ewentualne zagrożenia wynikające ze specyfiki wykonywanej pracy. Jest to tzw. zarządzenie ryzykiem zawodowym stanowiącym klucz do większej skuteczności związanych z BHP w związku z prowadzonymi robotami budowlanymi. Wskazuje się, że plan BIOZ powinien być przestrzegany przez wszystkich podwykonawców, którzy pracują na danej budowie. Jest to dokument istotny z punktu widzenia inwestora, osób odpowiedzialnych za poszczególne etapy prac budowlanych oraz samych pracowników!