Układanie instalacji elektrycznej na skróty

Jeśli jesteś laikiem, a przed Tobą montaż lub modernizacja instalacji elektrycznej, którą będą wykonywać fachowcy, to warto abyś poznał kilka zasad związanych z układaniem instalacji elektrycznej. Powinieneś dopilnować firmę lub osobę, która będzie się zajmować prądem w Twoim domu lub mieszkaniu! Absolutnie nie możesz pozwolić, aby instalacja elektryczna została ułożona „na skróty”! Pamiętaj! Nasze codzienne funkcjonowanie opiera się w dużej mierze na czynnościach, podczas których wykonywania korzystamy z urządzeń podpiętych do prądu. Urządzenia elektryczne towarzyszą nam w salonie, łazience, kuchni, sypialni, nie wspominając już o piwnicy! Układanie instalacji elektrycznej na skróty nie jest dobrym pomysłem. Co powinieneś wiedzieć układaniu instalacji elektrycznej?

Żarówka, źródło: Pixabay

Instalacja elektryczna na miarę XXI wieku

Prawidłowo ułożona instalacja to nie tylko ta technicznie dobrze wykonana, ale także dostosowana do potrzeb mieszkańców. To instalacja przemyślana i zaplanowana. Także taka, którą będzie można rozbudować zarówno na zewnątrz budynku, jak i w jego wewnętrznych pomieszczeniach.

Plany instalacji elektrycznej, źródło: Pixabay

Instalacja elektryczna - przepisy

W Polsce obowiązuje norma PN-IEC 60364 „Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych”. Norma zawiera postanowienia dotyczące rozwiązań technicznych w modernizowanych lub nowo powstających budynkach. Wymagania techniczne dot. ochrony przeciwpożarowej regulują przepisy Prawa budowlanego. Związane są z instalacjami elektrycznymi do 1kV. Pamiętajmy, że bezpieczeństwo to priorytet. Ważna jest też wygoda i funkcjonalność w codziennym użytkowaniu prądu w naszym domu. Etap planowania jest szczególnie ważny, gdyż wykonując instalacje powinniśmy mieć wyobrażenie jak będzie wyglądało użytkowanie każdego z pomieszczeń! A to jest niezwykle trudne.

Planowanie instalacji elektrycznej, źródło: Pixabay

O czym pamiętać

Montaż instalacji na skróty to nie tylko dosłowne prowadzenie przewodów po jak najkrótszej trasie. To także pozorne oszczędności np. na rodzaju przewodów czy zlekceważenie wymaganej ochrony miejsc łatwopalnych. We własnym interesie powinniśmy wystrzegać się takich posunięć. Dopilnujmy więc, aby użyte zostały przewody o odpowiednim przekroju żył – ta informacja jest zawarta w projekcie instalacji elektrycznej. Jeżeli przekrój nie przekracza 10 mm² należy stosować przewody miedziane. W pobliżu materiałów łatwopalnych, czyli na drewnianych poddaszach, w kotłowniach itp. instalacja powinna być zabezpieczona, aby zredukować do minimum ryzyko powstania pożaru. Nie wolno układać przewodów elektrycznych poniżej rur wodociągowych i kanalizacyjnych, ze względu na niebezpieczeństwo zalania. Przewody nie mogą także stykać się z rurami gazowymi – konieczne jest zachowanie odległości min. 10 cm.

Układanie przewodów elektrycznych, źródło: Pixabay

Skutki instalacji elektrycznej wykonanej na skróty

Wcale nierzadko zdarza się, że inwestor lub wykonawca, chcąc oszczędzić na kosztach materiałów i robociźnie, układają instalację elektryczną, prowadząc przewody po najkrótszej drodze od puszki do gniazdka. Bywa to później przyczyną niemiłych niespodzianek. Jeśli nastąpi awaria i konieczna będzie np. wymiana fragmentu instalacji odszukanie jej w ścianie może oznaczać dodatkowy, a przecież niepotrzebny remont. Także decyzja o powieszeniu najmniejszego nawet obrazka przypomina zabawę w ciepło-zimno.

Przewody elektryczne, źródło: Pixabay

Jak prowadzić przewody

Prawidłowe ułożenie instalacji elektrycznej wcale nie oznacza dużego zwiększenia kosztów. Przewody elektryczne układa się wzdłuż linii pionowych i poziomych. Nie regulują tego żadne przepisy, ale prowadzi się przewody według tych zasad. Miejsca newralgiczne warto też sfotografować ścianę z ułożonymi przewodami, aby móc w przyszłości precyzyjnie do nich dotrzeć. 

Wskazówki dotyczące tego, jak prowadzić przewody:

• W instalacjach wykonanych min. 10 lat wstecz montowano główną puszkę w pomieszczeniu w odległości 30 cm od sufitu i 15 cm od futryny drzwi. Jednak w obecnych systemach montażowych wykonywanych pod tynkiem już coraz rzadziej stosuje się takie rozwiązanie. Nadal rozprowadza się w ten sposób prąd w instalacjach prowadzonych na tynku w rurkach lub korytkach.
• Przewody elektryczne powinny być układane poziomo lub pionowo pomiędzy puszkami, gniazdami, wyłącznikami i punktami przyłączeniowymi instalacji oświetleniowych.
• Przewody prowadzi się w odległości 30 cm od sufitu i 15 od krawędzi drzwi oraz okien.
• Przewód prowadzony równolegle do podłogi, łączący gniazda elektryczne powinien być ułożony na wysokości 30 cm od jej powierzchni.
• Przewody jednożyłowe lub więcej (2,3,4 żyłowe) układa się w rurkach lub korytkach prowadząc je na tynku lub pod nim, w zależności od potrzeb.
• Przewody wielożyłowe z powłoką polwinitową mogą być układane bez wspomnianych osłon.
• Nie wolno montować uszkodzonego przewodu instalacyjnego. Nawet małe przecięcie izolacji może być przyczyną zwarcia.
• Przewody elektryczne mają różne kolory, stosownie do przeznaczenia – trzymajmy się tych rozróżnień.
• W obecnie dostępnych puszkach przewody montuje się za pomocą złączek śrubowych lub zaciskowych. Nie skręcajmy zatem przewodów ze sobą i zadbajmy o zaizolowanie styków. Pamiętajmy też, że przewody mogą być łączone tylko w puszkach. Pomiędzy puszkami i między puszką a gniazdem musi być ciągły odcinek.
• W domowej rozdzielnicy umieśćmy opisy obwodów i przewodów, pamiętajmy też, że lepiej mieć więcej obwodów, ale mniej obciążonych. Przykładowo oddzielny obwód powinien być dla oświetlenia, oddzielny dla gniazd wtykowych ogólnego przeznaczenia, gniazd wtykowych w łazience i kuchni oraz dla odbiorników wymagających indywidualnego zabezpieczenia, jak np. komputer. Każdy obwód powinien być zabezpieczony wyłącznikiem ochronnym różnicowoprądowym na prąd różnicowy nie większy niż 30 mA.
• Ograniczenie liczby obwodów jest pozorną oszczędnością. Po wykonaniu instalacji pobierzmy od elektryka dokumentację techniczną prac.
• Przewody instalacji elektrycznej należy prowadzić po liniach prostych, równoległych i prostopadłych do podłogi. (rys. fachowyelektryk.pl)

• W pobliżu łatwopalnych materiałów przewody muszą być montowane w osłonach izolacyjnych. Na drewnianych ścianach stosuje się puszki zewnętrzne. (fot. Spelsberg)

• Przewody mogą być łączone tylko w puszkach. Stosuje się połączenia śrubowe lub zaciskane.

• Okablowanie prowadzi się najczęściej w tynku. Współcześnie stosuje się puszki instalacyjne tak, że wykuwa się w ścianie lub wycina się na nie miejsce, po to, aby umożliwić zastosowanie dowolnych łączników i gniazd. Dawniej stosowano elementy (gniazda, łącznik), które mieściły się w warstwie tynku. Specjaliści podają, że obecnie przewody powinny znajdować się przynajmniej 0,5 cm warstwą tynku. Jeśli tynk na ścianie nie przekracza grubości 1,5 -2 cm, to powinno się w ścianach wykonać specjalne bruzdy. To jednak jest zwiększa czas wykonania instalacji, a tym samym zwiększają się koszty za wykonanie całości. Bardziej pracochłonne i droższe jest też prowadzenie przewodów w elastycznych rurkach z tworzywa sztucznego (tzw. peszle) Są one układane w bruzdach ściennych. Przewody łączy się w puszkach instalacyjnych, które nie powinny być pokrywane tynkiem, ponieważ w razie awarii łatwo można je odnaleźć, a trzeba pamiętać o tym, że najczęściej uszkodzenia zdarzają się w miejscach łączeń.

Cięcie przewodów elektrycznych, źródło: Pixabay

Prowadzenie instalacji - miejsca szczególne

Praktyka instalatorska wskazuje, że:

1. Przewodów nie układa się poniżej rur wodociągowych oraz kanalizacyjnych ze względu na możliwość zalania.
2. Od przewodów gazowych do przewodów elektrycznych zaleca się zachowanie odległości minimum 20 cm!
3. Pralnia, łazienka, kuchnia, piwnica, to miejsca, w których zagrożenie porażeniem prądem jest dosyć wysokie. W tych pomieszczeniach powinny być montowane gniazda i łączniki bryzgoszczelne, czyli odporne na zachlapanie wodą. Gniazda te posiadają specjalne klapki, oznaczone są symbolami IP 44 lub IP 55. Zaleca się także, aby w łazience nie umieszczać puszek łączeniowych. Należy także zachować odpowiednie odległości pomiędzy urządzeniami elektrycznymi a na przykład wanną, kabiną prysznicową, czy umywalką. Fachowcy nazywają to strefami bezpieczeństwa I i II.

Układanie instalacji elektrycznej – popularne błędy

Oto lista błędów, które są popełniane podczas układania przewodów. Mogą one spowodować przyszłości na przykład problem z rozbudową instalacji w przyszłości oraz powodować kłopoty z montażem na ścianach jakichkolwiek elementów wymagających wiercenia otworów w ścianach. Skutki popełnionych błędów jednak mogą być jeszcze gorsze!

• Zbyt mały przekrój żył – powoduje przeciążenie instalacji
• Nieprawidłowo dobrane zabezpieczenia (nieadekwatnie do obciążenia)- będą powodowały przeciążenie instalacji, co może doprowadzić do uszkodzeń odbiorników energii a nawet do pożaru!
• Niedostateczne zabezpieczenie instalacji w kotłowniach, czy na poddaszu może skutkować powstaniem pożaru
• Nie przekazanie dokumentacji powykonawczej – spowodują w przyszłości utrudnienia w pracach naprawczych czy ewentualnej modernizacji instalacji
• Instalator powinien bezwzględnie przestrzegać tzw. kolorystyki żył. Jeśli popełni błąd, to może dojść do porażenia prądem
• Brak opisów bezpieczników będą powodowały utrudnienia w zlokalizowaniu określonej części instalacji
• Niestaranne prowadzenie okablowania – jest niedopuszczalne! Prowadzenie instalacji na skos lub przez środek ściany będzie z pewnością miało poważne konsekwencje w przyszłości
• Ograniczenie ilości obwodów elektrycznych i gniazd wtynkowych spowodują przeciążenia instalacji.

Jeśli zamierzasz dokonać modernizacji instalację elektryczną w swoim mieszkaniu, domu, a może czekasz w swoim nowym domu na specjalistów, którzy się tym będą zajmować od podstaw warto wiedzieć, że nie wolno iść na skróty i godzić się na pozorne oszczędności. Układanie instalacji elektrycznej na skróty okaże się w przyszłości zgubne. Błędy odwracają się zawsze przeciwko instalatorom. Wadliwie wykonaną instalację trzeba będzie poprawiać. Nie wspominając już o bezpieczeństwie! Niedbalstwo lub chęć zaoszczędzenia mogą okazać się zgubne w skutkach! Przewody powinny być tak prowadzone, aby łatwo było je odnaleźć w ścianie na wypadek awarii, ale też po to, aby bez obaw można było wbić gwóźdź w ścianę. Instalacje elektryczna musi być wykonana tak, aby korzystanie z niej było bezpieczne i funkcjonalne.