Wentylacja – wymagania

Świeże powietrze jest nam niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Jeśli jego wymiana w pomieszczeniu jest niedostateczna, stajemy się znużeni i senni, trudniej jest pracować i myśleć. Niesprawna wentylacja niesie ze sobą wiele zagrożeń dla zdrowia, ale także sporo kłopotów związanych z utrzymaniem pomieszczeń w czystości i estetyce.

Wielkość koniecznej wymiany powietrza w pomieszczeniach określają przepisy. Najważniejsza jest Polska Norma PN-83/B-03430/Az3:2000 zatytułowana „Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej – Wymagania”. Również tę normę przywołuje Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Zapisy w rozporządzeniu

Wspomniane Rozporządzenie uzupełnia te informacje w Rozdziale 6: Wentylacja i klimatyzacja. Czytamy tam m.in., że wentylacja i klimatyzacja powinny zapewniać nie tylko odpowiednią wielkość wymiany powietrza, ale też jego czystość, temperaturę, wilgotność względną i prędkość ruchu w pomieszczeniu. Wentylację mechaniczną lub grawitacyjną należy zapewnić w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, w pomieszczeniach bez otwieranych okien, a także w innych pomieszczeniach, w których ze względów zdrowotnych, technologicznych lub bezpieczeństwa (w tej grupie mieści się np. kotłownia). Powinna być również zapewniona wentylacja piwnicy o wielkości min. 0,3 wymiany na godzinę, jak też pralni o wielkości min. 2-krotnej wymiany powietrza na godzinę. Ponadto strumień powietrza zewnętrznego doprowadzanego do pomieszczeń, niebędących pomieszczeniami pracy powinien wynikać z wielkości strumienia powietrza wywiewanego, lecz być nie mniejszy niż 20 m3/godz. na osobę (liczbę osób korzystających stale z pomieszczenia musi zawierać projekt budowlany).

Powietrze dobrze policzone

We wspomnianej normie są określone wielkości strumienia usuwanego zużytego powietrza w budynkach mieszkalnych. Ich minimalna wielkość musi wynosić:

• w kuchni z oknem zewnętrznym, wyposażonej w kuchenkę gazową lub węglową – 70 m3/godz;
• w kuchni z oknem zewnętrznym, wyposażonej w kuchenkę elektryczną – 30 m3/godz. w mieszkaniu do 3 osób, – 50 m3/godz. w mieszkaniu dla więcej niż 3 osób;
• w kuchni bez okna zewnętrznego wyposażonej w kuchnię elektryczną – 50 m3/godz.;
• w łazience ( z WC lub bez) – 50 m3/godz.;
• w wydzielonym WC – 30 m3/godz.;
• w pomocniczym pomieszczeniu bez okien – 15 m3/godz.;
• w kuchni bez okna zewnętrznego, wyposażonej w kuchnię gazową, obowiązkowo z mechaniczną wentylacją wywiewną – 70 m3/godz.; w pokoju mieszkalnym oddzielonym od kuchni, łazienki i WC więcej niż dwojgiem drzwi lub w pokoju znajdującym się na wyższej kondygnacji w wielopoziomowym domu jednorodzinnym lub w wielopoziomowym mieszkaniu domu wielorodzinnego – 30 m3/godz.

Budynki mieszkań zbiorowych i obiekty użyteczności publicznej

Specjalne wymagania istnieją dla budownictwa mieszkania zbiorowego oraz obiektów użyteczności publicznej. Ustawodawca określił, że dla pokojów przebywania zbiorowego takich, jak: świetlice, pokoje nauki, jadalnie, strumień objętości powietrza wentylacyjnego powinien wynosić 20 m3/ godz. dla każdej przebywającej w pomieszczeniu osoby. W przypadku pomieszczeń wentylowanych i klimatyzowanych, które nie posiadają otwieranych okien powinno to być 30 m3/godz. Inne pomieszczenia traktuje się tak, jak w budownictwie indywidualnym. Jeśli chodzi o obiekty użyteczności publicznej, w których ludzie przebywają czasowo lub na stałe podaje się wartość: 20 m3/godz dla każdej przebywającej w obiekcie osoby, 30 m3/godz. dla każdej przebywającej osoby, jeśli w pomieszczeniach dopuszczalne jest palenie tytoniu oraz 15 m3/godz. dla każdego przebywającego w obiekcie dziecka (w przypadku przedszkoli czy żłobków). Jeszcze inne parametry są w przypadku działania klimatyzacji i wentylacji w pomieszczeniach, które nie mają otwieranych okien. Wówczas w pomieszczeniach tych jest wymagane 30 m3/godz dla każdej przebywającej tam osoby oraz 50 m3/godz. na każdą z przebywających osób w miejscach, w których można palić tytoń.

Wentylacja w budynku, źródło: Pixabay

Jak wietrzymy

W Rozporządzeniu określona jest nie tylko wielkość wymiany powietrza, ale też sposób, w jaki powinna się ta wymiana odbywać. I tak:

• W przypadku zastosowania okien charakteryzujących się współczynnikiem infiltracji  mniejszym niż 0,3 m3/ (m. h. daPa2/3) należy zamontować nawiewniki powietrza o regulowanym stopniu otwarcia usytuowane w górnej części okna (w ościeżnicy, ramie skrzydła, między ramą skrzydła a górną krawędzią szyby zespolonej), w otworze okiennym (między nadprożem a górną krawędzią ościeżnicy, w obudowie rolety zewnętrznej) lub w ścianie nad oknem.Strumień powietrza przepływającego przez całkowicie otwarty nawiewnik, przy różnicy ciśnienia po obu jego stronach 10 Pa, powinien mieścić się w granicach 20-50 m3/godz. przy wentylacji grawitacyjnej i 1530 m33/godz. przy wentylacji mechanicznej wywiewnej.

• W budynku o wysokości do 9 kondygnacji może być stosowana wentylacja grawitacyjna lub mechaniczna. W budynkach wyższych należy stosować wentylację mechaniczną wywiewną lub nawiewno-wywiewną.

W łazience wymianę powietrza zapewniają otwory o odpowiedniej powierzchni w drzwiach oraz kratka wentylacyjna umieszczana pod sufitem.

Wentylacja w łazience, źródło: Dospel

Zalecane jest montowanie okien z nawietrznikami. Często są one wbudowane w ramę okna.

Nawietrzak wbudowany w ramę okna, źródło: Fakro

Nawietrzak jest stosowany zarówno przy wentylacji grawitacyjnej, grawitacyjnej wspomaganej, jak i mechanicznej. Najkorzystniejszym miejscem montażu jest ściana nad grzejnikiem, gdyż grzejnik od razu ogrzewa napływające powietrze.

Nawietrzak, źródło: GreKa

Wentylacja w budynku, źródło: Pixabay

Zapisy w rozporządzeniach i normach państwowych, to jedno. Jednak każdy praktyk wie, że bardzo często oprócz spełnienia wymagań zaleca się projektowanie i montaż dodatkowych urządzeń wentylacyjnych, które będą umożliwiały okresowe zwiększanie strumienia objętości powietrza do co najmniej 120 m3/godzinę. Podane w przepisach parametry nie zawsze sprawdzają się w praktyce. Jeśli dużo gotujemy lub domownicy palą papierosy, wówczas wskazana wielkość strumieni powietrza może okazać się niewystarczająca. Jeśli chcemy mieć pewność, że w domu jest zdrowe powietrze o odpowiednich parametrach możemy zainstalować czujnik jakości powietrza. Możemy go zaprogramować na określone parametry, po przekroczeniu których włączy się alarm dźwiękowy lub świetlny. Tego rodzaju instalacja jest też wręcz konieczna w przypadku wentylacji mechanicznej, a szczególnie nawiewno-wywiewnej. Prawidłowa wentylacja jest wręcz niezbędna w każdym pomieszczeniu, w którym przebywają ludzie lub zwierzęta. Widoczne objawy źle działającej wentylacji to: wykwity na ścianach budynku, specyficzny zapach i występowanie wielu różnych objawów chorobowych! W trosce o nasze zdrowie dbajmy o wentylację naszych pomieszczeń i wymagajmy, aby w budowanych domach wentylacja spełniała wymagania określone w Rozporządzeniu.