Wszystko, czego nie wiesz o kominie

Co kojarzy nam się z domem, budynkiem? … drzwi, okna, dach, ściany, fundamenty, no i oczywiście komin! Na zachodzie Europy intrygujące i powszechnie znane są tzw. domy energetyczne-samowystarczalne (domy pasywne) – bez kominów. W Polsce mało znane i uważane za trudne w budowie, drogie. Z nieufnością myślimy o domach, które mają być zbudowane bez komina. Wiemy, że w naszej tradycji budowlanej, w naszym klimacie domy z kominem były i pewnie długo jeszcze będą wznoszone. A czego o kominach nie wiemy?

Jakie są rodzaje kominów?

Komin jako pionowa konstrukcja budowlana ma za zadanie przenoszenie spalin (w przypadku komina spalinowego) lub wyprowadzenie zużytego powietrza (w przypadku komina wentylacyjnego).

W zależności od pełnionej funkcji kominy dzielimy na:

• Kominy spalinowe, które służą do odprowadzania spalin z kotłów gazowych lub olejowych. Powinny być odporne na działanie kwaśnych skroplin, dlatego często mają one wkład ze stali kwasoodpornej lub wkład kamionkowy. Wkład kwasoodporny powinien mieć obudowę, zaś komin dwuścienny stalowy nie musi jej posiadać.
• Kominy powietrzno-spalinowe przeznaczone do kotłów z zamkniętą komorą spalania. Są to kominy, które mają za zadanie odprowadzić spaliny i jednocześnie zapewnić dopływ świeżego powietrza spoza budynku.
• Kominy dymowe służą do odprowadzania dymu i współpracują z kotłami na paliwa stałe, takimi jak: kominki, kozy i piece kaflowe. Nie wymagają montowania wkładu kwasoodpornego, ponieważ nie muszą być odporne na działanie kwaśnych skroplin.
• Kominy uniwersalne, których zadaniem jest odprowadzenie spalin z kotłów na gaz, olej oraz dymu z urządzeń na paliwo stałe.
• Kominy wentylacyjne mają wentylować, czyli odprowadzać poza budynek powietrze zużyte.

Źle zaprojektowane lub niepoprawnie wykonane nie będą spełniały swoich funkcji, a ważne, by służyły nam dobrze przez wiele lat. Jakie są więc najważniejsze zasady związane ze wznoszeniem kominów dymowych, spalinowych i wentylacyjnych?

Jaki komin będzie najlepszy dla naszego domu?

Jeżeli kupujesz gotowy projekt domu, to zwykle o kominie decyduje specyfikacja projektu. Szczegółowe rozwiązania związane z kominem są dokładnie opisane w projekcie. Zdarza się jednak, że dokonujemy w planie domu jakiś zmian i dlatego warto zdawać sobie sprawę co i jak możemy zmienić.

Na przykład kwestie zmian dotyczących umiejscowienia kotłowni lub kominka. Może się zdarzyć, że warunkiem zmiana, jaką będziemy chcieli dokonać zmusi nas do przeniesienia komina w inne, niż pierwotnie zaplanowane miejsce. Wszelkie modyfikacje muszą zostać naniesione zanim projekt trafi do odpowiednich urzędów. Komin może być jednym z elementów konstrukcyjnych domu. Kominy zewnętrzne nie spełniają takiej roli, ale przechodząc przez strop i dach mogą kolidować z ich konstrukcją. Komin nie powinien być przechodzić przez tzw. “kosz dachu”. Ważna jest też informacja, że komin zwykle wznosi się na fundamencie. Kolejna, istotna zmiana dotyczy tego, że architekci projektują zwykle komin tak, że grupują przewody spalinowe i wentylacyjne w jednym kominie i przeniesienie komina może okazać się problemem. Każda decyzja o przeniesieniu komina powinna być skonsultowana z projektantem budynku. Decyzja o tym, czy komin jest szczelny i nie zagraża życiu i mieniu decyduje mistrz kominiarski z odpowiednimi uprawnieniami. Należy więc zorganizować odbiór komina formalny i fizyczny. Kominiarz musi wystawić dokument, który dołączony jest do dziennika budowy domu. Minister Spraw Wewnętrznych określił jakie czynności powinny być wykonane przed odbiorem komina do użytku w rozporządzeniu dot. warunków użytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. 74/99) Jeśli myślisz o remoncie komina, przeczytaj nasz artykuł zamieszczony TUTAJ oraz TUTAJ.

Jakich materiałów używa się do budowy kominów?

Do budowy używa się elementów, które posiadają odpowiednie oznaczenia określone w Polskiej Normie związanej z badaniami ogniowymi małych kominów. Materiały do budowy kominów powinny być niepalne. Obudowę przewodów kominowych można wykonać np. z cegły pełnej o grubości 12 cm. Musi być ona murowana na zaprawie cementowo-wapiennej z zewnętrznym tynkiem bądź spoinowaniem. Warunkiem poprawnego działania kominów jest to, aby wymurowane były z odpowiednich materiałów. Powinny być szczelne, a jeśli mają być nimi odprowadzane spaliny tzw. mokre, to wewnętrzna powierzchnia kominów musi być wykonana tak, aby była odporna na działanie kwaśnych skroplin. Przy temperaturze niskiej spalania ze spalin wykrapla się para wodna, wówczas komin musi mieć odpowiedni wkład.

Przepisy mówiące o kominie:

1. WYSOKOŚĆ i PION
   Komin, według przepisów musi być wyprowadzony nad dach na wysokość, która zabezpieczy przed zakłócaniem ciągu. Wszystkie wytyczne zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim muszą odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 roku (Dz.U. Nr 75 poz. 690) Kominy powinny być pionowe, dopuszcza się odchylenie od pionu nie więcej niż o 30 stopni na odcinku nie dłuższym niż 2 m. 
2. WYPROWADZENIE KOMINA
   Komin powinien być tak wyprowadzony, żeby jego wysokość mierzona od przerywacza ciągu do wylotu ponad dach nie była mniejsza niż 4 metry (dla kotłów o mocy do 35 kW.
3. WYMIARY PRZEWODÓW KOMINOWYCH
   Wymiary przewodów kominowych zaś uzależnione są od rodzaju paleniska. Np. kotły na paliwa stałe i kominki z otwartymi paleniskami lub z paleniskami z zamkniętym wkładem (do wielkości paleniska 0,25 m2) mogą być podłączone do własnego przewodu dymowego. Wymiar tego przewodu nie może być mniejszy niż 0,14 x 0,14 m lub średnicy 0,15 m. Kominki z paleniskami o większym otworze paleniskowym to 014 x o,27 m lub o średnicy 0,18 m. Na rynku dostępne są jeszcze większe przewody i wówczas stosuje się kominy o przekroju prostokątnym, by stosunek wymiarów boków wynosił 3:2. Natomiast przewody kominowe do tzw. wentylacji grawitacyjnej powinny osiągnąć powierzchnię przekroju min. 0,016m2, a szerokość minimalną 0,1 m.
4. WYLOTY PRZEWODÓW KOMINOWYCH
   Wyprowadzenie kominów nad dach na wysokość zabezpieczającą przed zakłócaniem ciągu zostało określone w tzw. Polskiej Normie dla kominów murowanych. Wyjątkiem są przewody spalinowe i powietrzno-spalinowe do urządzeń gotowych z zamkniętą komorą spalania, ponieważ dla nich można komin wyprowadzić przez ścianę zewnętrzną budynku. UWAGA! Moc cieplna urządzenia grzewczego nie może przekraczać 21 kW dla budynków wolnostojących i 5 kW dla mieszkań w blokach. Obowiązkowo wyloty tych kominów muszą znajdować się co najmniej 0,5m nad poziomem terenu. Gdyby w pobliżu znajdował się plac zabaw dla dzieci lub inne miejsce o charakterze rekreacyjnym, to minimalna wysokość przewodów powinna wynosić 2,5 m. Jest jeszcze obostrzenie, które mówi o tym, że nie mogą się one znajdować w odległości mniejszej niż 0,5 m od krawędzi okien oraz 6m od koron drzew.
5. PODŁĄCZENIE PRZEWODÓW KOMINOWYCH
   Najważniejsza zasada mówi o tym, że jednej przewód grawitacyjny może odprowadzać spaliny tylko z jednego urządzenia. Tak samo kanał wentylacyjny, odprowadzać zużyte powietrze tylko z jednego otworu wywiewnego. Można stosować przewody zbiorcze, ale:
   - dot. to odprowadzania dymu z maksymalnie 3 pieców na paliwa stałe(szczelne zamknięcie) nieznajdujących się na ostatniej, najwyższej kondygnacji budynku (pod warunkiem zachowania różnicy poziomu 1,5 m).
   - dot. pracy z urządzeniami z zamkniętą komorą spalania, która jest wyposażona w zabezpieczenia przed zanikiem ciągu kominowego.

Inne wskazówki dot. kominów

• Prace związane z kominami należy bezwzględnie wykonywać z wytycznymi określonymi w rozporządzeniu oraz z zaleceniami tzw. Polskiej Normy.
• Komin powinien znajdować się jak najbliżej kotłów, by czopuch (poziomy kanał spalinowy) był jak najkrótszy.
• Kominy zewnętrzne powinny być ocieplone
• Wysokość wyprowadzenia komina może zależeć też od kąta nachylenia dachu
• Obudowa kanałów powinna mieć odporność ogniowa 60 minut.
• Minister Infrastruktury zabrania stosować zbiorczych przewodów wentylacji grawitacyjnej oraz pojedynczych wentylatorów wyciągowych w pomieszczeniach, w których są wyloty przeznaczone do przewodów spalinowych.

Budując dom w technologii tradycyjnej, remontując dom lub mieszkanie musimy zmierzyć się z kominem wysokim na kilka metrów. Jakikolwiek błąd może nas kosztować nawet życie lub utratę majątku. Do pracy związanej z remontem bądź wzniesieniem nowego komina wewnętrznego lub zewnętrznego warto zatrudnić specjalistów. Można też pomyśleć o rozmachu prac osób, które podjęły się zbudowania lub dokonują remontu największego komina w Polsce. Komin został zbudowany w 1976 roku jako część elektrowni w Jaworznie, jego wysokość sięga 306 metrów. A najwyższy na świecie komin zbudowano przy elektrowni GRES-2 w Jekybastuz w Kazachstanie i mierzy 419, 7 m wysokości! Wysokie kominy zagościły w naszym krajobrazie wraz z rozwojem przemysłu. Najpierw wznoszono je z cegieł, później ze stali i betonu. Obecnie mamy szerszy wachlarz związany z decyzją jaki i z czego ma być zbudowany komin w naszym domu oraz tym, jak ten dom ogrzewać!

źródła grafik: Piktab, Freepik, Pixabay