Żarówki czy LED-y? Co wybrać do domu?

Planując oświetlenie domu najczęściej koncentrujemy się na wyborze lamp, kinkietów oraz kształcie i kolorystyce kloszy. Mało osób zwraca uwagę na odpowiedni dobór rodzaju lampy lub żarówek. A te potrafią zmienić pomieszczenie nie do poznania! Jakie oświetlenie warto zainstalować w domu? Gdzie założyć LED-y, a gdzie zwykłe żarówki?

Żarówki energooszczędne i tradycyjne

Zaletą żarówek jest łatwość ich wymiany i dostępność. Można je kupić wszędzie, a zepsutą po prostu się wykręca, zmieniając na działający odpowiednik. Decydując się na nie warto wybrać te w wersji energooszczędnej.

Mają one nie tylko większą trwałość niż tradycyjne (działają ok. 10 razy dłużej), ale również są tańsze w eksploatacji. W tradycyjnych żarówkach duża część energii zamieniana jest na ciepło (mocno się nagrzewają). Energooszczędne pozostają zimne nawet przy dłuższym świeceniu. Szacuje się, że ich efektywność to nawet 80% - 90%, a to oznacza mniej zmarnowanego prądu i niższy rachunek.

Wadą żarówek jest ich trwałość w porównaniu do LED-ów (działają krócej - energooszczędne ok. 10.000 godzin, zwykłe - ok.1.000 godzin). Są również bardziej narażone na uszkodzenia i nie zawsze można je stosować na zewnątrz. Problemem mogą być też ich wymiary.

Jak wybrać żarówkę?

Każda żarówka ma dokładnie opisane parametry pracy. Fot. AMA

Wybór żarówki, chociaż prosty na pierwszy rzut oka, wcale taki nie jest. Każda żarówka ma na opakowaniu szereg informacji, które określają jej parametry.

Ciąg trzech cyfr informuje o rodzaju światła. Pierwsza cyfra to wskaźnik oddawania barw (czyli wygląd kolorów w świetle). Im bardziej zbliżony do naturalnego postrzegania kolorów przez człowieka, tym lepiej. Dlatego warto wybierać produkty o wartości R_a jak najbliższej 100 (to maksimum).

Druga i trzecia cyfra to barwa światła, określana w kelwinach. Zimne światło ma więcej niż 5000K, ciepłe - do 3300K. Jeżeli szukamy neutralnego oświetlenia, wybierzmy coś w przedziale 3300 - 5000K. Wartości te są czasami zastępowane opisami (np. białe ciepłe).

Ciepłe światło jest chętnie wybierane, bo stwarza wrażenie przytulności. Taki rodzaj żarówek pasuje do wnętrz, w których chcemy stworzyć przyjemny, relaksujący nastrój. Sprawdzi się więc w salonach, sypialniach oraz pokojach dziecięcych. Pięknie podkreśli ciepłe kolory takie jak żółcie, brązy i czerwienie.

Lampy stojące z żarówką dającą ciepłe światło tworzą miły nastrój. Fot. Freeimages.com

Zimna barwa światła stosowana jest w pomieszczeniach przeznaczonych do pracy (m.in. gabinetach i domowych biurach), a także w łazienkach. To ostre, białe światło; niektórym kojarzy się nawet ze szpitalem lub salą operacyjną. Działa motywująco i mobilizująco, ale w połączeniu z zimnymi kolorami ścian (np. zieleniami lub błękitami) może potęgować wrażenie zimna i braku przytulności.

Poza tym każda żarówka ma opisaną moc światła, podawaną w watach (a czasami również jasność światła w lumenach). W zależności od tego, ile źródeł światła jest w pomieszczeniu i jak mocne ma być światło, dobiera się odpowiednie wartości.

Tam, gdzie potrzeba dobrego oświetlenia do pracy (np. w gabinecie lub w kuchni) warto zainstalować żarówki o mocy przynajmniej 60W (tradycyjne), 13-15W (energooszczędne) lub ok. 11W (LED-owe).

Oświetlenie główne można oczywiście uzupełnić dodatkowym (np. kinkietami, lampami stojącymi lub ozdobnymi). W takich punktach wystarczą żarówki 40W lub nawet słabsze (czyli w przeliczeniu: energooszczędne ok. 10W, a LED-owe ok. 5W).

Kolejną informacją zawartą na opakowaniu jest wielkość gwintu. Modele tradycyjne, o standardowym gwincie oznaczone będą symbolem E27. Mały gwint to produkty opisane jako E14. Przed zakupem warto zajrzeć do kartonika, bo nie mniej istotny jest kształt żarówki. Te dłuższe mogą się nie zmieścić w oprawach (np. w plafonach) lub nieestetycznie wystawać poza klosz.

Oświetlenie LED - zalety i wady

Ruchome oprawy sufitowe pozwalają łatwo zmienić kąt padania światła. Fot. AMA

LED-y są coraz bardziej popularne na rynku, co zawdzięczają m.in. swoim zaletom. Należą do nich energooszczędność (pobierają bardzo mało energii, również w momencie włączenia), pełna jasność światła od razu po włączeniu (dioda nie musi się rozgrzewać) oraz trwałość (z dobrej jakości lampy LED-owej można korzystać nawet kilkanaście lat, bo świeci do 100.000 godzin).

Poza tym, w przeciwieństwie do tradycyjnych żarówek, zużyta dioda nie gaśnie nagle, ale stopniowo traci swoją moc. Oznacza to, że lampa będzie nadal działała, ale emitując słabsze światło. Jeżeli dodamy do tego odporność na warunki atmosferyczne i wstrząsy oraz pełną dowolność wyboru koloru (a nawet opcję zmiany kolorów oświetlenia), wydaje się, że mamy produkt doskonały.

Ale LED-y mają również wady. Przede wszystkim są to problemy z oddawaniem barw (czyli niski współczynnik R_a) oraz duża wrażliwość na przepięcia. Diody zapewniają skupione światło, co sprawia, że trudno jest doświetlić każdy kąt pomieszczenia jedną lampą. Bardzo trudno jest również dobrać taki sam kolor światła, np. kupując taśmy LED. Często nawet produkty od jednego producenta, z jednej partii mogą się widocznie różnić barwą.

Gdzie zainstalować LED-y?

Dzięki niewielkim rozmiarom diod, lampy LED mają fantazyjne kształty. Pięknie będą się komponowały z wnętrzami nowoczesnymi i przestrzennymi. Bardzo ładny efekt daje montaż taśm z diodami w charakterze oświetlenia dodatkowego, przełamującego mrok i dającego delikatne, romantyczne światło.

LED-y warto zastosować w miejscach wymagających doświetlenia, np. nad blatami w kuchni, jako oprawy luster w łazienkach. Oprawy sufitowe LED to pomysł na aranżację salonu, pokojów lub łazienek. Montowane w podwieszanym suficie lub w formach z płyt gipsowo-kartonowych tworzą ładnie wyglądające punkty świetlne. Zastosowanie ruchomych opraw daje możliwość zmiany kąta padania światła i doświetlenia rogów pomieszczenia.

Oświetlenie diodowe sprawdzi się również w pomieszczeniach gospodarczych i technicznych, takich jak kotłownia czy garaż.